Het eigenlijk-modale mogen kan een concessieve functie hebben; de spreker of schrijver geeft te kennen dat hij de inhoud van de zin waarin mogen voorkomt, toegeeft, maar dat daar iets anders tegenover staat. Meestal wordt dan toegevoegd.

In conditionele bijzinnen wordt de imperfectumvorm mocht(en) gebruikt om expliciet aan te geven dat het volstrekt onzeker is of de genoemde, op zich mogelijke, gebeurtenis of toestand werkelijkheid is of zal worden. De meest voorkomende zinsvorm is die met mocht(en) aan het begin (als vóór-pv), maar ook een als -zin met mocht(en) als achter-pv is mogelijk. Voorbeelden:

Een enkele keer is zo'n als-zin verplicht, met name na een voorzetsel; vergelijk:

In plaats van zinnen met mocht(en) kan altijd een gewone als -zin of een bijzin zonder voegwoord met een vóór-pv als eerste zinsdeel gebruikt worden, zie respectievelijk 7b en 7c. (Het omgekeerde geldt overigens niet per se.)

In tegenstelling tot een zin met mocht(en) kunnen de alternatieve constructies, althans die met een tegenwoordige tijd, zowel zekerheid als onzekerheid uitdrukken. In het eerste geval kunnen we dan met een bijzin van tijd te maken hebben, die trouwens vaak niet zonder meer van een conditionele bijzin te onderscheiden is. Vergelijk bijv. de volgende twee zinnen, waarvoor we aannemen dat 'Huib' een collega van de spreker is die dagelijks op zijn werkplek aanwezig is, en 'Teun' iemand die wel eens op bezoek komt. De spreker kan nu, als hij er de volgende dag niet zal zijn, 's avonds tegen een andere collega zowel 8 als 9 zeggen:

Hij kan echter, gegeven de geschetste situatie, niet 10, maar wel 11 zeggen:

Zin 8 is te beschouwen als een bijzin van tijd, 9 als een bijzin van veronderstelling.

Het gebruik van conditionele zinnen met mocht(en) is aan een aantal beperkingen onderworpen. Ten eerste moet de gebeurtenis of toestand die in de bijzin genoemd wordt, werkelijkheid kunnen zijn of worden. Betreft het echter een louter denkbeeldige, irreële gebeurtenis of toestand, zoals in de voorbeelden 12 en 13 - aan de geïmpliceerde situatie uit het verleden of aan de geïmpliceerde lichaamsgrootte valt immers niets meer te veranderen -, dan is een als -zin met zou(den) (zie zullen (f, 2 en verder)) of een andere imperfectumvorm of een bijzin met zo'n werkwoord als eerste zinsdeel verplicht:

Er moet tevens sprake zijn van een concrete mogelijkheid. Een meer theoretische mogelijkheid wordt door een als -zin uitgedrukt; vergelijk:

Zin 14a past in een situatie waarin bepaalde werkzaamheden een reëel gevaar voor brand opleveren, zin 14b daarentegen is als een algemeen geldende uitspraak te beschouwen.

Verder moet het verband tussen bijzin en de rest van de zin (de rompzin) van dien aard zijn dat de rompzin een handeling noemt die verplicht, wenselijk, zinvol, nuttig etc. is als het in de bijzin gestelde zich daadwerkelijk voordoet. Als de bijzin aan de rompzin voorafgaat, dan bevat deze laatste in de regel het bijwoord dan (voor een uitzondering: zie [21.8.2.2], [4]). Een handeling zoals hier bedoeld kan ook geïmpliceerd zijn, zoals in 15:

Geïmpliceerd is hier: 'zorg ervoor (dat ik...)'.

Drukt de rompzin echter iets uit wat als een aannemelijk, logisch of onontkoombaar gevolg van een mogelijke gebeurtenis te beschouwen is, dan is een bijzin met mocht(en) niet of in ieder geval minder goed bruikbaar; vergelijk:

Hiermee hangt samen dat in een bijzin die een noodzakelijke voorwaarde noemt, mocht(en) uitgesloten is:

Uit het bovenstaande mag niet afgeleid worden dat exact aan te geven is welke zinnen wel en welke niet kunnen. Dat is zeker niet het geval. Ter vergelijking vermelden we hier dat een zin als 21a in een andere context en met een andere interpretatie op zich heel wel aanvaardbaar is:

In deze zin is er veeleer sprake van een veronderstelling dan van een absolute voorwaarde. Verder lijkt in plaats van zin 17a variant 23, met de omgekeerde volgorde van romp- en bijzin, wel aanvaardbaar:

In geval van twijfel kan het beste één van de genoemde alternatieve constructies gebruikt worden.

Behalve in bijzinnen komt het conditionele mocht(en) een enkele keer ook voor in (zelfstandige) uitroepende zinnen zoals:

De betekenis van zulke zinnen is 'stel (je voor) dat...'. Dit gebruik van mocht(en) is vergelijkbaar met dat van moest(en) in combinatie met weten (zie boven bij moeten (b, 2)).

Het eigenlijk-modale mocht(en) komt ook voor in een vaste combinatie met willen, in zinnen als de volgende:

De betekenis van de combinatie is 'het is best mogelijk dat je/ze dat wil', met als implicatie respectievelijk 'maar dat gebeurt niet' bij 25 en 'maar ze kan niet zo mooi dansen' bij 26. Zie ook iv.