12.5.3 Samenstelling
Adjectieven kunnen fungeren als het hoofd van een samenstelling. Ze vormen dan het rechterdeel
van die samenstelling, en komen voor in combinatie met
substantieven, werkwoorden, adjectieven en bijwoorden.
Voorbeelden worden gegeven in Tabel 1:
Tabel 1. Adjectivische samenstellingen
1e woord | 2e woord | samenstelling | |
substantief | ijzer | sterk | ijzersterk |
werkwoord | drijf | nat | drijfnat |
adjectief | dol | blij | dolblij |
bijwoord | wel | bekend | welbekend |
Adjectivische samenstellingen zijn doorgaans niet recursief. Dat wil zeggen dat de samenstellende delen doorgaans niet zelf weer een samenstelling vormen. Een tweede beperking op de vorming van zulke samenstellingen is dat als het linkerdeel een werkwoord of adjectief is, het meestal ongeleed en inheems is.
Als een of beide delen van een adjectivische samenstelling een aan het Grieks of Latijn ontleend
morfeem is dat niet als zelfstandig woord voorkomt, spreken
we van een neoklassieke samenstelling. De
op die manier gebruikte uitheemse morfemen worden
confixen genoemd. Voorbeelden
hiervan zijn:
1met twee
confixen: auto-noom, hetero-geen,
mono-maan, schizo-freen
met een
beginconfix: bio-medisch,
hetero-sexueel,
mono-syllabisch
Sommige adjectivische samenstellingen zijn qua betekenis maar deels doorzichtig, doordat een van
de delen ervan niet als apart woord voorkomt.
Voorbeelden hiervan zijn
tjokvol
en krankjorum,
waarvan respectievelijk de delen
tjok
en jorum geen
aparte woorden zijn.
Verder lezen
In de hieronder getoonde subparagrafen behandelen we de
verschillende typen adjectivische samenstelling:
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |