Als een afhankelijke zin de functie van onderwerp vervult, spreken we van onderwerpszin. Een voorbeeld van een onderwerpszin is het gecursiveerde gedeelte in 1a. Een onderwerpszin kan ook op de laatste zinsplaats staan. Gewoonlijk komt er dan in de zin een voorlopig onderwerp het (zoals in 1c). De onderwerpszin is dan het eigenlijke onderwerp:

Soms kan de onderwerpszin niet gemakkelijk vooraan in de zin staan (2a). Normaal is (2b):

Bij balansschikking kan een onderwerpszin alleen maar op de laatste zinsplaats staan. Voorbeeld:

Een of-zin als die in 3a wordt niet in alle grammatica's als onderwerpszin beschouwd. Op grond van de betekenisverhoudingen in de zin doen we dat in dit boek wel.

In de rest van deze subparagraaf worden eerst de verschillende types onderwerpszinnen besproken (ii) en daarna enkele bijzonderheden vermeld van de hoofdzinnen waarin onderwerpszinnen voorkomen (iii).