Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
20.2.2.2.ii Het als onderwerp van gekloofde zinnen
Verder lezen
Het voornaamwoord het wordt verder als onderwerp van gekloofde zinnen gebruikt. In dergelijke zinnen staat een willekeurig zinsdeel voorop, vergezeld van het en een vorm van het werkwoord zijn (die meestal aan dat zinsdeel voorafgaan). De rest van de zin heeft de vorm van een betrekkelijke bijzin (soms als het vooropgeplaatste zinsdeel voorzetselvoorwerp of bijwoordelijke bepaling is, altijd als het onderwerp of een ander voorwerp dan voorzetselvoorwerp is) of van een niet-betrekkelijke dat-zin (soms als het vooropgeplaatste zinsdeel voorzetselvoorwerp of bijwoordelijke bepaling is). Voorbeelden, met niet-gekloofde zinnen in de (a)-zinnen, gekloofde zinnen in de (b)- en (c)-zinnen:
1aHans valt u steeds maar lastig.
bHet is Hans die u steeds maar lastig valt.
2aZe hebben het paleis verwoest.
bHet is het paleis dat ze verwoest hebben.
3aIk wil Karel die fiets geven.
bHet is Karel aan wie ik die fiets wil geven.
4aHij dacht aan een hamer.
bHet was aan een hamer dat hij dacht.
cHet was een hamer waar hij aan dacht.
5aHij deed het met een hamer.
bHet was met een hamer dat hij het deed.
cHet was een hamer waar hij het mee deed.
6aDe trein vertrekt om vier uur.
bHet is om vier uur dat de trein vertrekt.
7aDe politie haalde hem in Venlo in.
bHet was in Venlo dat de politie hem inhaalde.
In dit type zinnen is het het onderwerp. Meestal is het als voorlopig onderwerp te beschouwen: de betrekkelijke bijzin is altijd, de niet-betrekkelijke dat-zin soms het eigenlijke onderwerp . De niet-betrekkelijke dat-zinnen zijn dus soms op te vatten als onderwerpszinnen, soms is dit echter niet mogelijk. Vergelijk respectievelijk met 7b, 6b en 4b:
8aDat de politie hem inhaalde, was in Venlo.twijfelachtig
bDat de trein vertrekt, is om vier uur.twijfelachtig
cDat hij dacht, was aan een hamer.uitgesloten
Het (veelvuldige) gebruik van gekloofde zinnen als hier bedoeld, wordt door velen om stilistische redenen afgekeurd. Zie over de gebruiksmogelijkheden van deze constructie verder in [21.1.2.2/2].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taaladvies
    Dagenta
    Taalportaal
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links