Het woord of woorddeel (-)zelfde kan gecombineerd worden met de lidwoorden de, het en een en met de aanwijzende voornaamwoorden deze, dit, die en dat. Van deze combinaties worden dezelfde en hetzelfde altijd, ditzelfde, diezelfde en datzelfde meestal, eenzelfde vaak en deze zelfde nooit aaneengeschreven.

In alle gevallen moeten deze (combinaties van) woorden beschouwd worden als eenheden waarvan de syntactische mogelijkheden geheel en de betekenis mede bepaald worden door de lidwoorden en voornaamwoorden die er deel van uitmaken.

Het element zelfde drukt gelijkheid uit, te verstaan als 'identiteit' of als 'gelijksoortigheid'. Zo kan hetzelfde boek betekenen 'hetzelfde exemplaar van boek a' en 'boek a in tegenstelling tot boek b, c, d enz.' In het eerste geval heeft zelfde een identificerende , in het tweede een classificerende functie (zie voor dit laatste de bespreking van zulke (5.6.6, sectie 1)). Vergelijk ook:

Van de bovenstaande combinaties is het tot formeel taalgebruik behorende eenzelfde (door het onbepaalde karakter van een) altijd classificerend; de andere zijn altijd identificerend als ze naar personen verwijzen, identificerend of classificerend bij verwijzing naar niet-personen.

Eenzelfde kan gecombineerd worden met het bijwoord met aanwijzende functie zo. Deze combinatie, die gespeld wordt als zo'n zelfde, behoort tot informele taal. Een voorbeeld is:

Verwijst een van de hier bedoelde woorden of woordcombinaties naar meer dan één persoon, wat alleen mogelijk is bij dezelfde, deze zelfde en diezelfde en niet veel voorkomt, dan krijgt (-)zelfde een meervouds-n, bijv.:

Overigens is zelfde onveranderlijk. Enkele voorbeelden:

In het laatste voorbeeld is alleen de identificerende interpretatie mogelijk als met gids een persoon bedoeld is; wordt er een boekje mee bedoeld, dan ligt de classificerende interpretatie meer voor de hand.

Als versterkende identificerende constructies komen voor: één en dezelfde en één en hetzelfde. Voorbeelden: