Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
18.5.6.2 Liggen/staan + op + infinitief
Verder lezen
De werkwoorden liggen en staan kunnen verbonden worden met op en een infinitief zonder te. Ze zijn als verplicht groepsvormend te beschouwen. Het getalsonderwerp van liggen/staan is tevens geïmpliceerd onderwerp van de infinitief. In zinnen met achter-pv staat de aanvulling op + infinitief aan het begin van de werkwoordelijke eindgroep, bijv.:
1Toen hij in den vreemde op sterven lag, heeft hij zijn zoon pas vergeven.
In voltooide tijden wordt geen vervangende infinitief, maar een voltooid deelwoord gebruikt:
2Ik hoor dat hij bijna op sterven moet hebben gelegen.
De betekenis van deze constructies is dat degene die of datgene wat door het onderwerp wordt aangeduid, waarschijnlijk binnenkort de handeling zal verrichten of in de toestand zal komen te verkeren die door de infinitief uitgedrukt wordt.
De combinatiemogelijkheden van liggen zijn zeer beperkt. Naast op sterven liggen bestaat nog op apegapen liggen ('op sterven liggen', 'het zeer benauwd hebben'). (De infinitief apegapen komt alleen in deze uitdrukking voor.)
Met staan zijn er meer mogelijkheden, bijv. (op) trouwen/scheiden/vertrekken/instorten/scheuren/ontploffen/barsten/springen (staan). Enkele voorbeeldzinnen zijn:
3Ze stonden op trouwen toen zijn stiefmoeder stierf.
4Er wordt altijd net gebeld als wij op vertrekken staan.
5Minstens twee muren staan op scheuren, ik geloof dat het hele huis op instorten staat.
6De druk werd veel te hoog, de ketel stond op springen.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
In plaats van staan + op + infinitief kan soms staan + op punt van + infinitief gebruikt worden, bijv. in op punt van trouwen/vertrekken staan. Het werkwoordgroepskarakter is in zulke gevallen nog minder duidelijk.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links