Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
12.4.3.5 Partikel + substantief
Samenstellingen van het type partikel + substantief zijn woorden als opgave en toeslag. Dit zijn nominalisaties van samenkoppelingen. Ze worden vaak gevormd door de combinatie van het partikel met de (onproductieve) nominalisatie van het ongelede werkwoord tot een samenstelling, zoals geïllustreerd in Tabel 1:
Tabel 1. Nominalisaties van samenkoppelingen
werkwoord nominalisatie samenkoppeling nominalisatie
vallen val aanvallen aanval
afvallen afval
invallen inval
bieden bod aanbieden aanbod
opbieden opbod
gaan gang afgaan afgang
doorgaan doorgang
neergaan neergang
opgaan opgang
ingaan ingang
geven gave uitgeven uitgave
opgeven opgave
gift(e) aangeven aangifte
afgeven afgifte
slaan slag aanslaan aanslag
afslaan afslag
inslaan inslag
opslaan opslag
Er zijn ook nominalisaties van samenkoppelingen waarbij het nomen niet afzonderlijk als genominaliseerd werkwoord voorkomt, of niet met de relevante betekenis, zoals hef, leg, voer, en was in aanhef, aanleg, aanvoer, aanwas en afvoer.
Van den Toorn (1997: 509).
De conversie van het werkwoord tot een substantief lijkt hier dus getriggerd te worden door het samenstellingsschema [partikel + substantief].
Dergelijke samenstellingen komen ook voor zonder dat er een corresponderende samenkoppeling met een verwante betekenis is, zoals de volgende voorbeelden laten zien:
Tabel 2. Samenstellingen van partikel + substantief
samenstelling niet gerelateerde samenkoppeling
afdronk afdrinken
afkomst afkomen
bijslag bijslaan
toegang toegaan
toeslag toeslaan
Literatuur
Booij (2010, 2017).
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij juni 2022
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html;
    Interessante links