bijwoordelijke bepalingen geven een nadere omschrijving (dat wil zeggen een beperking of letterlijk: bepaling) bij het door het gezegde uitgedrukte. Voorbeelden zijn:

In al deze gevallen vormen de cursief gedrukte zinsdelen een nadere modificatie van het gezegde, soms van de hele zin, zoals misschien in 4, die omschreven kan worden als:

Ook een naamwoordelijk deel van het gezegde kan nader bepaald worden, zoals in 3, waar ernstig een nadere bepaling is bij ziek; hier is sprake van een bijwoordelijke bepaling die deel uitmaakt van een groter zinsdeel en zelf dus zinsdeelstuk is (zie [19.1.3] en verder [15.3.1] en [16.3.1]).

De bijwoordelijke bepalingen (verderop kortweg 'bepalingen' genoemd) worden gewoonlijk nader ingedeeld en benoemd volgens hun betekenis. De bepalingen van plaats en van tijd zijn daarbij het duidelijkst te onderscheiden. In de volgende deelparagrafen wordt een aantal bepalingen nader besproken.

Van de hier behandelde bepalingen te onderscheiden zijn bepalingen van gesteldheid, die kenmerken gemeen hebben zowel met bijwoordelijke als bijvoeglijke bepalingen. Ze worden behandeld in [20.9]. Voor de bijvoeglijke bepalingen zie men [19.1.3], evenals [14.5].