Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
30.3.2.1 Het werkwoord
Verder lezen
Een werkwoordelijke constituent bestaat onder andere uit een werkwoord. Dat werkwoord kan een dynamisch of een statisch karakter hebben. We spreken van een dynamisch karakter als het werkwoord een activiteit of proces weergeeft waarin er sprake is van een bepaalde ontwikkeling, verandering, anders gezegd een verloop in de tijd, zoals bijv.
ontploffen smelten verorberen fietsen slapen
Van een statisch werkwoord spreken we als dit juist niet het geval is en het werkwoord een bepaalde toestand aanduidt. Voorbeelden zijn:
houden van zijn kennen weten
Wanneer een werkwoord een dynamisch karakter heeft, dan kunnen eventuele voorwerpen en sommige bepalingen nog een bijdrage aan de aspectualiteit van de werkwoordelijke constituent leveren. Vergelijk bijvoorbeeld de zinnen in 1:
1a(Benjamin) liep. (duratief)
b(Benjamin) liep een kilometer. (terminatief)
c(Benjamin) liep kilometers. (duratief)
Het werkwoord lopen duidt een activiteit aan met een bepaald verloop. Deze activiteit is op zichzelf niet in de tijd begrensd. De werkwoordelijke constituent in 1a heeft zodoende duratief aspect en zin 1a is derhalve ook duratief. In combinatie met het voorwerp een kilometer draagt de werkwoordelijke constituent echter terminatief aspect. Het voorwerp kan de activiteit die door het werkwoord wordt uitgedrukt namelijk begrenzen (zie [30.3.2.2]). Zin 1b is derhalve terminatief. In 1c zien we dat, wanneer er geen sprake is van één kilometer, maar van een niet gespecificeerd aantal kilometers, de activiteit niet begrensd wordt en de werkwoordelijke constituent duratief aspect heeft. Daarmee wordt ook de zin duratief.
Wanneer het werkwoord een statisch karakter heeft, dan hebben de voorwerpen en bepalingen die eventueel ook nog in de werkwoordelijke constituent kunnen optreden geen enkele invloed meer op de aspectuele informatie. De werkwoordelijke constituent en de zin hebben in dat geval altijd duratief aspect. Vergelijk:
2a(Ellen) houdt van Dette. (duratief)
b(Ellen) houdt van mensen. (duratief)
De naamwoordelijke constituent Dette in 2a duidt weliswaar een gespecificeerde kwantiteit aan (t.w. één persoon uit de verzameling van alle personen), maar zorgt toch niet voor een inherent eindpunt. Het werkwoord houden van heeft een statisch karakter en daarom zijn 2a en 2b beide duratief.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links