De u is een geronde, gesloten, gespannen achterklinker. Bij de articulatie van u wordt het tonglichaam naar achteren en omhoog bewogen, terwijl de tongpunt laag blijft. De voorholte is relatief groot, onder meer door lipronding, evenals de achterholte, door verlaging van het strottenhoofd. Figuur 2 is een MRI-afbeelding van de u in poet, gerealiseerd door een mannelijke spreker uit de Randstad.

Fonetisch gezien is u een korte klank, maar voor een r verschijnt de lange allofoon u:; de u wordt ook wel als half-lang gekarakteriseerd. De absolute duur hangt onder andere af van factoren als spreekstijl en spreeksnelheid. Volgens Van der Harst (2011: 323-324) is de gemiddelde duur van de u voorafgaand aan respectievelijk een s en een t 108 ms en 99 ms in het Nederlands-Nederlands, en 98 ms en 91 ms in het Belgisch Nederlands.

In het Nederlands-Nederlands is er behalve verlenging ook, afhankelijk van spreker en type r, centralisatie van u voor r: er is diftongisering in de richting van ə (bijv. boer klinkt als bu:əɻ ).

Zie Collins & Mees (1984: 114); diftongisering komt met name voor voorafgaand aan een approximante realisatie van r, zie Botma & Van Oostendorp (2012: 149), Sebregts (2015).

Tabellen 1 en 2 geven een aantal voorbeeldzinnen met u in verschillende fonologische contexten voor het Nederlands-Nederlands en Belgisch Nederlands. Een overzicht van de referentiewaarden voor de eerste en tweede formant (F1 en F2) van de u in het Nederlands-Nederlands en Belgisch-Nederlands wordt gegeven op Taalportaal .

Collins & Mees (1984), Gussenhoven (1992), Gussenhoven (1993), Adank et al. (2004), Verhoeven (2005), Jacobi (2009), Van der Harst (2011), Botma & Van Oostendorp (2012), Sebregts (2015), Rietveld & Van Heuven (2016).