Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
3.5.2.3 Verandering van de klinker of tweeklank (in de slotlettergreep)
Verder lezen
Bij een aantal substantieven vindt verandering van de klinker of tweeklank (bij meerlettergrepige woorden: in de slotlettergreep) plaats. De klanken die aan verandering onderhevig zijn, zijn de korte klinkers a, e, i en o en de tweeklank ei; ze resulteren in de lange klinkers aa, ee en oo.
De volgende gevallen doen zich voor (met de enkele en dubbele lettertekens worden respectievelijk de korte en lange klinkers bedoeld, niet de feitelijke spelling in de betrokken woorden):
  • a wordt aa in:
    bad - baden, bedrag - bedragen, blad - blad(er)en, blaren [3.5.4.1], dag - dagen, dak - daken, dal - dalen, gat - gaten, gelag - gelagen, glas - glazen, graf - graven, pad - paden ('weg'), slag - slagen, staf - staven, vat - vaten, verdrag - verdragen , maar: handvat - handvatten, hoewel veelal ook handvaten gezegd wordt;
  • a wordt ee in:
    stad - steden
    ;
  • e wordt ee in:
    bevel - bevelen, gebed - gebeden, gebrek - gebreken, gen - genen, spel - spelen, tred - treden (meervoud weinig gebruikelijk), weg - wegen ; (Hierbij hoort ook het weinig voorkomende gemet - gemeten.)
  • ei wordt ee; het achtervoegsel -heid verandert in het meervoud altijd in -heden, bijv.:
    bijzonderheid - bijzonderheden, kleinigheid - kleinigheden, moeilijkheid - moeilijkheden
    ;
  • i wordt ee in:
    lid - leden, rif - reven ('strook zeil'), schip - schepen, smid - smeden, spit - spitten/speten ('puntige staaf')
    ;
  • o wordt oo in:
    gebod - geboden, god - goden, hertog - hertogen, hof - hoven, hol - holen, kot - kotten/koten, lot - loten, oorlog - oorlogen, schot - schoten (' schieten'), slot - sloten, verbod - verboden, verlof - verloven
    . Hierbij kunnen verder vermeld worden de meervoudsvormen van een woord als alcohol - alcoholen (in vaktaal) en van de natuurkundige termen voor deeltjes op -on, waar behalve klinkerverandering ook accentwisseling optreedt, bijv.:
    eléktron - elektrónen, néutron - neutrónen, próton - protónen
    .
Voor de woorden op -or zie ook [3.5.5.1] (categorie [2]); voor de woorden: [3.5.5.2].)
Opmerking
Verdieping
Opmerking
De hierboven beschreven klinkerverandering doet zich ook voor bij een aantal verkleinwoorden, bijv. blaadje, gaatje.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links