De o is een geronde, half gesloten, gespannen achterklinker. Bij de articulatie van o wordt het tonglichaam wat naar achteren (retractie) en omhoog bewogen, maar minder dan in het geval van u. Figuur 2 is een MRI-afbeelding van de o in poot, gerealiseerd door een mannelijke spreker uit de Randstad.

De o is fonetisch gezien lang, maar minder lang dan a en dan de echte diftongen.

Zie Adank et al. (2004).

Voor r wordt o langer gerealiseerd (als o:). De absolute duur hangt onder andere af van factoren als spreekstijl en spreeksnelheid. Volgens Van der Harst (2011: 323-324) is de gemiddelde duur van de o voorafgaand aan respectievelijk een s en een t 208 ms en 197 ms in het Nederlands-Nederlands, en 200 ms en 189 ms in het Belgisch Nederlands.

In het Nederlands-Nederlands wordt o als een stijgende diftong gerealiseerd, namelijk als ou of nog opener, als ɔu,

Zie Jacobi (2009).

terwijl deze klank in het Belgisch-Nederlands altijd als monoftong wordt gerealiseerd.

Zie Verhoeven (2005) en 1.1.2.1.2 De uitspraak van de gespannen middenklinkers.

De realisatie van o als tweeklank treedt niet op voor r en l. In het Nederlands-Nederlands treedt er namelijk vaak centralisatie op van alle gespannen klinkers, dus ook van o, voor een r: er is verglijding in de richting van ə (bijv. boor klinkt als bo:əɻ ).

Er is met name centralisatie voorafgaand aan een approximante realisatie van r; zie Botma & Van Oostendorp (2012: 149), Sebregts (2015).

Deze centralisatie, namelijk de beweging naar een centralere klinker (sjwa), contrasteert met diftongering van o tot ou, aangezien er in dat laatste geval juist een beweging is naar een geslotener klinker (de u). Ook voor een woordfinale l wordt o gecentraliseerd.

Zie Collins & Mees (1984: 115).

Veel sprekers in de Randstad hebben laxing van o (meer specifiek van alle gespannen middenklinkers: o, e, ø) voor r en l, dit wil zeggen dat de o meer naar achteren en meer in de richting van zijn ongespannen tegenhanger wordt gerealiseerd, dus meer als ɔː. Het gevolg is een ‘bijna-neutralisatie’ van contrasten als koor vs. Cor .

Zie Botma et al. (2012).

Tabellen 1 en 2 geven een aantal voorbeeldzinnen met o in verschillende fonologische contexten voor het Nederlands-Nederlands en Belgisch Nederlands. Een overzicht van de referentiewaarden voor de eerste en tweede formant (F1 en F2) van de o in het Nederlands-Nederlands en Belgisch-Nederlands wordt gegeven op Taalportaal .

Collins & Mees (1984), Gussenhoven (1992), Gussenhoven (1993), Adank et al. (2004), Verhoeven (2005), Jacobi (2009), Van der Harst (2011), Botma et al. (2012), Sebregts (2015), Rietveld & Van Heuven (2016).