Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
14.4.4.3 Naamwoordelijke constituenten met een substantivische kern
Verder lezen
In de eerste positie kunnen naamwoordelijke constituenten met een substantivische kern staan die een bepaalde hoeveelheid aanduiden. Het begrip hoeveelheid moet hier ruim geïnterpreteerd worden. Er worden zowel maten en gewichten mee bedoeld als namen van voorwerpen die een bepaalde hoeveelheid kunnen bevatten. Verder ook abstracta als massa en verzamelnamen, voor zover het geen singularia tantum zijn (dus niet vee, buit, maar wel woorden als kudde, verzameling). Voorbeelden van dit type zijn:
1een stuk kaas
2een stapel boeken
3een aantal Amerikanen
4massa's vreemd uitgedoste jongeren
5drie liter melk
6twee kilo andijvie
7drie kisten vuurwerk
8een glas rode wijn
9een emmer water
10een verzameling inheemse planten
11een vlucht regenwulpen
12die kudde schapen
13een eetlepel suiker
In bepaalde gevallen kan de kern van de hoeveelheidsaanduidende constituent weggelaten worden, bijv.
één bier drie koffie
, enz. Dit komt voor in het taalgebruik van de horeca-sector. Men kan dit als een verkorting beschouwen van bijv.
één glas bier drie kopjes koffie
, enz.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Op grond van de betekenis, afhankelijk van de context of de situatie, kan echter soms ook aannemelijk gemaakt worden dat het eerste substantief in de naamwoordelijke constituent de kern moet zijn. Het laatste substantief kan dan als nabepaling opgevat worden. Vergelijk bijv. de zinnen ia en ib:
iaIk heb een mand appels in de etalage zien staan.
bIk heb een mand appels opgegeten.
In zin ia is het aannemelijk dat mand de kern is van de naamwoordelijke constituent een mand appels. De betekenis van de constituent kan omschreven worden als 'een mand met appels erin'. Deze interpretatie ligt niet voor de hand in ib, aangezien men normaliter geen mand opeet maar wel appels. De bepaling een mand geeft hier een hoeveelheid aan van datgene wat opgegeten wordt.
Is een dergelijke constituent onderwerp van een zin, dan kunnen zich congruentieproblemen voordoen met betrekking tot de persoonsvorm. Deze kwestie wordt behandeld in [20.2.3.1/ii7] en 8.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taaladvies
    Dagenta
    Taalportaal
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links