5.2.5.1 De vormen
Verder lezen
De vormen van de derde persoon van het persoonlijk voornaamwoord worden
vermeld in schema 5.3.
schema 5.3: De persoonlijke voornaamwoorden
van de derde persoon.
1
onderwerpsvorm | niet-onderwerpsvorm | ||||
vol | gereduceerd | vol | gereduceerd | ||
enkelvoud | mannelijk | hij | ie, die | hem | 'm |
vrouwelijk | zij | ze | haar | 'r, d'r; ze | |
onzijdig | - | het, 't | - | het, 't | |
meervoud | mannelijk/onzijdig | zij | ze | hen, hun | ze |
vrouwelijk | zij | ze | hen, hun; haar | ze; 'r, d' r |
1
Zie toelichting in de tekst.
Als gereduceerde onderwerpsvormen van het mannelijk enkelvoud komen
ie en
die voor, maar
alleen onmiddellijk na een persoonsvorm of onmiddellijk na het inleidende
woord van een bijzin (bijv. loopt
ie, dat
ie). De vorm die kan door assimilatie
in de uitspraak tie
worden (bijv. Waar is tie,
Wat gaf tie). In sommige
gevallen is niet te bepalen met welke vorm we te maken hebben. Zo is
dattie als uitspraak van dat hij te
analyseren als dat ie of dat tie =
dat die. Voorzover het verschil tussen ie en
die wel te bepalen is (bijv. in zal hij
uitgesproken als zal ie of
zal die), is de voorkeur voor
één van beide in de verschillende delen van het taalgebied niet hetzelfde.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
De
overgangsklank n, die
dikwijls na een sjwa gehoord wordt, komt niet alleen vóór ie
= hij voor, maar in het algemeen vóór woorden die met een
sjwa of onbeklemtoonde i beginnen. Zo kan (Toen) werkte hij uitgesproken worden als (Toen)
werkte-n-ie, maar (Hij) zette het (op tafel) evenzeer als (Hij)
zette-n-et.
De gereduceerde niet-onderwerpsvorm 'm wordt uitgesproken als sjwa + m. De vormen
'r en d'r respectievelijk
als sjwa + r en d + sjwa + r; in het
laatste geval kan de d door assimilatie in de uitspraak een
t worden
(Ik heb t'r gezien).
Het persoonlijk voornaamwoord
het
wordt uitgesproken als sjwa +
t
of als
t
en in de ANS in de regel als
het
gespeld. (n.b. Het lidwoord
het
kan in geval van nadruk wel worden uitgesproken zoals de spelling suggereert:
zie(4.1, sectie
1).)
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |