Het voegwoord om is uitgesloten als de beknopte bijzin lijdend voorwerp is bij werkwoorden met de betekenis '(een vorm van) zeggen' of '(een vorm van) bemerken' (bijv.

mededelen berichten verklaren merken voelen ervaren

). Voorbeelden:

In andere gevallen is het voegwoord om facultatief. De gesproken taal geeft meestal de voorkeur aan het gebruik van om. In geschreven taal wordt om dikwijls weggelaten; de samengestelde zin doet daardoor gauw wat stijver en vormelijker aan. Voorbeelden:

Het gebruik van om in zulke gevallen kan het beste beschouwd worden als hulpmiddel om de structuur van de samengestelde zin doorzichtiger te maken. Het is daarom soms aan te bevelen. Soms kan op die manier zelfs een structurele en semantische dubbelzinnigheid opgeheven worden, voorzover context en situatie onvoldoende uitsluitsel geven, bijv. in het volgende geval:

In gesproken taal kan de accentuering mede uitsluitsel geven over structuur en betekenis van 18a (zinsaccent op Nora dan wel op bellen). Toevoeging van om kan een extra steun vormen. In geschreven taal is men bij onvoldoende duidelijkheid op dat laatste hulpmiddel aangewezen. In 18b geeft de plaatsing van om aan dat de zin betekent 'Maarten beloofde de spreker of iemand anders dat hij Nora zou bellen', in 18c dat de betekenis is 'Maarten beloofde Nora dat hij haar of iemand anders zou bellen'.

Is de beknopte bijzin nabepaling, dan is om verplicht, bijv.:

Dat geldt ook voor een beknopte bijzin als bijwoordelijke bepaling van graadaanduidend gevolg bij te of genoeg, bijv.:

Voor meer voorbeelden zie men bij de naamwoordelijke constituent ( [14.5.3.8/i-ii]), de adjectivische constituent ( [15.3.4]) en de bijwoordelijke constituent ( [16.3.3]).

Is de beknopte bijzin een complement bij een substantivisch kernwoord dat een vorm van zeggen of ervaren zonder bijkomend betekeniselement uitdrukt (bijv.

mededeling uitspraak bericht verklaring gevoel ervaring gewaarwording verwachting

), dan is om uitgesloten (vergelijk regel [2] bij 1 hierboven). Voorbeelden zijn:

Voor meer voorbeelden zie men [14.6.3.1].

Als de beknopte bijzin complement is bij een andere substantivische kern dan die genoemd bij [2] of bij een adjectief, dan is het gebruik van om facultatief. De gesproken taal geeft meestal de voorkeur aan het gebruik van om. In geschreven taal wordt om dikwijls weggelaten (zie ook wat hierover bij regel [3] in 1 gezegd is). Voorbeelden zijn:

Zie voor meer voorbeelden [14.6.3.1] en [15.4.3]. literatuur bij [19.3]: Van Bart & Sturm [1987], Blom (1984-85), De Hoop & Smabers [1987], F. Jansen (1986-87; 1987-88a, 1987-88b), Klein [1989], Klein & Visscher [1996], Kooij (1987-88), Leys [1989], De Schutter & Van Hauwermeiren [1983], Smedts & Van Belle [1993]