Het gebruik van persoonlijke, aanwijzende, vragende en betrekkelijke voornaamwoordelijke bijwoorden is vrijwel algemeen voor verwijzing naar zaken en niet-menselijke levende wezens. Het gebruik van er + voorzetselbijwoord in plaats van voorzetsel + het is altijd verplicht, bijv.:

Het gebruik van (n)ergens/overal + voorzetselbijwoord in plaats van voorzetsel + (n) iets/alles is niet dwingend. Zo kunnen naast elkaar voorkomen:

Een algemene beperking op het gebruik van voornaamwoordelijke bijwoorden is de volgende: wanneer voornaamwoorden met een nabepaling zijn verbonden, kan geen voornaamwoordelijk bijwoord in de plaats van een voorzetselconstituent komen, bijv.:

Vooral in gesproken taal kan een voornaamwoordelijk bijwoord bovendien gebruikt worden om naar personen te verwijzen. Dit gebruik, dat met name bij betrekkelijke voornaamwoordelijke bijwoorden voorkomt, behoort in de meeste gevallen tot de informele taal. Voorbeelden:

Bij de opening van een telefoongesprek is de verwijzing naar een persoon met een voornaamwoordelijk bijwoord niet informeel, bijv.:

Heel gewoon is ook het gebruik van een voorzetselconstituent met sterk beklemtoonde voornaamwoorden, bijv. wanneer de spreker ter verduidelijking om een herhaling verzoekt van iets dat al gezegd is. Een voornaamwoordelijk bijwoord is echter niet uitgesloten. Vergelijk:

Bij de bevraging van personen is echter alleen de constructie voorzetsel + vragend voornaamwoord mogelijk, bijv.:

Voor meer voorbeelden (met aanwijzende dan wel vragende voornaamwoorden) zie(5.6.3.3.2) (5.7.4.2, sectie 3).

Het gebruik van een voornaamwoordelijk bijwoord in plaats van voorzetsel + voornaamwoord is verplicht:

• als verwezen wordt naar een hele zin, bijv.:
  16aHij vertelt altijd iedereen dat ik zo vaak ziek ben, over wat ik erg kwaad kan worden.uitgesloten

  bHij vertelt altijd iedereen dat ik zo vaak ziek ben, waarover ik erg kwaad kan worden.
  17aOver dat kan ik erg kwaad worden.uitgesloten

  bDaarover kan ik erg kwaad worden.
  18aZe zouden samen op reis gaan, naar wat ze hevig verlangde.uitgesloten

  bZe zouden samen op reis gaan, waarnaar ze hevig verlangde.
• wanneer er van een ingesloten antecedent sprake is, zoals in:
  19aAan wat jij nu denkt, is het probleem van interferentie.uitgesloten

  bWaar jij nu aan denkt, is het probleem van interferentie. (= 'datgene waaraan')

Het gebruik van een voornaamwoordelijk bijwoord in plaats van voorzetsel + voornaamwoord is daarentegen uitgesloten als de voorzetselconstituent zelf het antecedent voor een betrekkelijke bijzin bevat:

Zie voor meer voorbeelden(5.8.5.5.ii, sectie 2).

Een voorlopig voorzetselvoorwerp treedt altijd in de vorm van een voornaamwoordelijk bijwoord op, bijv.:

Ter vervanging van een voorzetselconstituent die een algemene plaatsaanduiding noemt (situerend), wordt gewoonlijk een bijwoord van plaats gebruikt in plaats van een voornaamwoordelijk bijwoord. In betrekkelijke bijzinnen is ook wel een voornaamwoordelijk bijwoord mogelijk. Voorbeelden:

Gaat het echter om de aanduiding van een plaatsverhouding tussen twee zelfstandigheden (relationeel), dan kan een voornaamwoordelijk bijwoord of een bijwoord van plaats gebruikt worden naargelang van de context of de situatie. Vergelijk 28 en 29:

Betreft het een nauwkeurige aanduiding van een plaatsverhouding (onder meer bij nadruk of bij contrast), dan is een voornaamwoordelijk bijwoord in plaats van een bijwoord van plaats verplicht:

Voor het onderscheid tussen situerende en relationele bepalingen van plaats zie [20.10.2.2].

Ook bij bepalingen van tijd maakt het verschil of er sprake is van een algemene tijdsaanduiding zonder meer of van een verhouding tussen twee tijdstippen of periodes (vergelijk [20.10.3.2]). In het eerste geval kan geen voornaamwoordelijk bijwoord gebruikt worden, in het tweede geval wel. Vergelijk:

Een bijzonder geval vormen voorzetselconstituenten als voor een paar dagen (= 'een (bepaalde) periode geleden') en over een paar dagen (='na afloop van een (bepaalde) periode'). In plaats van dergelijke constituenten kan geen voornaamwoordelijk bijwoord (ervoor, erover, enz.) gebruikt worden:

Bij richtingsbepalingen wordt eveneens in sommige gevallen geen voornaamwoordelijk bijwoord gebruikt.

Nagenoeg beperkt tot formeel en/of regionaal (met name Belgisch Nederlands) taalgebruik zijn combinaties van een van de voorzetsels langs, naar en van met een van de bijwoorden daar, hier, waar, (n) ergens en overal in plaats van een voornaamwoordelijk bijwoord. Voorbeelden zijn:

De combinatie van het voorzetsel van + het bijwoord waar, die gewoonlijk in één woord geschreven wordt, doet dienst als vragend bijwoord. In de standaardtaal wordt voorts geen voornaamwoordelijk bijwoord gebruikt ter vervanging van voorzetselconstituenten als in de volgende zinnen:

Hiernaast zijn voornaamwoordelijke bijwoorden (daarvanaf, daarvanuit) ongebruikelijk. Wel kan het naamwoordelijke gedeelte uit deze voorzetselconstituenten door een bijwoord van plaats vervangen worden, wat als resultaat kan geven:

Vergelijk met 44a en 44b echter: