Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.3.4.1 Prevocalische sjwa-deletie
Binnen een geleed woord kan een reeks əV ontstaan doordat een prefix of een suffix wordt toegevoegd aan een woord. De sjwa wordt dan verplicht weggelaten als het gelede woord één prosodisch woord vormt, zoals in de volgende woorden:
Tabel 1. Prevocalische sjwa-deletie
woord onderliggende vorm fonetische vorm
codeer kodə-er kode:r
elitair elitə-ɛ:r elitɛ:r
Romein romə-ɛin romɛin
stupiditeit stypidə-itɛit stypiditɛit
kaden kadə-ən kadən
Omdat het domein van Prevocalische Sjwa-deletie het prosodisch woord is, werkt deze regel in bepaalde typen gelede woorden niet, zoals blijkt uit de volgende voorbeelden waarin de sjwa niet verplicht verdwijnt: mode-opleiding, zijde-achtig, be-antwoorden. Het woord modeopleiding is een samenstelling, en mode en opleiding vormen hier ieder een zelfstandig prosodisch woord. Daardoor staat de reeks əV hier niet binnen één prosodisch woord, en kan Prevocalische sjwa-deletie niet verplicht worden toegepast. In verbonden spraak kan de sjwa echter ook in dit soort woorden wel onuitgesproken blijven in een snelle spreekstijl. In het woord zijdeachtig is het suffix -achtig een zelfstandig prosodisch woord, en daarom hoeft de sjwa van zijde hier niet te verdwijnen. In het woord beamen vormt het prefix be- een lettergreep die niet bij het prosodisch woord van de stam hoort. Hier wordt daarom de sjwa niet gedeleerd, maar een glottisslag ingevoegd na het prefix.
In woordgroepen kan Prevocalische sjwa-deletie ook plaatsvinden over de grens van twee woorden heen, in een meer informele en/of snelle spreekstijl. Zo is het ook mogelijk de woordgroep de avond uit te spreken als davɔnt, en in rode aardbeien kan de sjwa van rode ook worden weggelaten. Dit zijn gevallen van verbonden spraak.
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Geert Booij september 2020
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
    Interessante links