Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
20.2.2.4.iii.2 Passieve hoofdzinnen
Verder lezen
Komt er een onderwerpszin voor in een passieve hoofdzin, dan kan de onderwerpszin op de eerste zinsplaats staan, bijv.:
1Dat hij erg hard gewerkt heeft, kan niet gezegd worden.
Zoals voor onderwerpszinnen in het algemeen geldt, staat de onderwerpszin ook in dit geval echter dikwijls op de laatste zinsplaats. In dergelijke gevallen kan het presentatieve er optreden, tenminste als het gezegde van de rompzin non-factief is, dat wil zeggen als het in de onderwerpszin uitgedrukte niet als feitelijk wordt voorgesteld. Voorbeelden:
2Er kan niet gezegd worden dat hij hard gewerkt heeft.
3Er wordt beweerd dat hij gefraudeerd heeft.
4Er wordt onderzocht of ze alsnog een verblijfsvergunning kan krijgen.
5Er werd geroepen: 'Leve de Republiek!'.
Voor de vraag of er gehandhaafd blijft als de onderwerpszin vooropgeplaatst wordt, zie men(8.6.3.3.ii, sectie 2, categorie 2 [2]).
Is het gezegde van de rompzin factief, dat wil zeggen wordt het in de onderwerpszin uitgedrukte als feitelijk voorgesteld, dan wordt het voorlopig onderwerp het gebruikt. Vergelijk respectievelijk met 2, 3 en 4:
6Het wordt niet erg gewaardeerd dat hij hard gewerkt heeft.
7Het wordt betreurd dat hij gefraudeerd heeft.
8Het wordt toegejuicht dat ze alsnog een verblijfsvergunning kan krijgen.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Ook mogelijk is:
iHet wordt beweerd, dat hij gefraudeerd heeft.
als er tenminste nadruk ligt op beweerd (eventueel op wordt) en de onderwerpszin voorafgegaan wordt door een pauze en op lagere toon wordt uitgesproken. Als context is denkbaar:
iiA: Zo, dus hij heeft gefraudeerd. B: Nou ja, het wordt bewéérd, dat hij gefraudeerd heeft.
Hier verwijst het terug naar de zin van spreker A. Het is dus geen voorlopig onderwerp, zoals in de zinnen 6 t/m 8, maar het eigenlijke onderwerp, terwijl de onderwerpszin als herhaald onderwerp te beschouwen is: de onderwerpszin zou ook kunnen worden weggelaten.
Toch kan het soms ook wel zonder terugwijzende functie, dus wel als voorlopig onderwerp, gebruikt worden. Zo is iii ook denkbaar zonder dat de bedoelde zegswijze al eerder in het gesprek is voorgekomen:
iiiHet wordt vaak gezegd: hoe meer zielen, hoe meer vreugd.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links