5.6.3.4 Buigingsvormen
Verder lezen
1
In de standaardtaal komt als genitief van het zelfstandige
die
de vorm
diens
voor, die gebruikt wordt voor het mannelijk enkelvoud. Deze vorm wordt
vooral ter vermijding van misverstand in plaats van
zijn
gebruikt. In informele taal wordt in plaats hiervan een combinatie van
die
en een bezittelijk voornaamwoord gebruikt:
die z'n
, waarnaast voor het vrouwelijk enkelvoud en het meervoud
die d'r
, en voor het meervoud ook nog
die hun
bestaat (vergelijk
Jan z'n
, enz. [5.5.7.3/ii]). Voorbeelden:
1Lukas vroeg Bernard of
diens vriend ook was uitgenodigd. (diens vriend = de
vriend van Bernard)
2Ken je Ellen?
Die d'r broer studeert in
Groningen.informeel
3Ik heb de
buren gevraagd of die d'r/die hun kinderen ook
meegingen met het schoolreisje.informeel
2
In formeel, archaïsch taalgebruik komen als genitieven van het
niet-zelfstandige deze en die de vormen
dezer en
dier voor, die
gebruikt worden voor het meervoud en het vrouwelijk enkelvoud. Voorbeelden:
4Eén
dezer heren heeft zich bereid verklaard het
voorzitterschap op zich te nemen.formeel
5De notulen
dier vergadering zijn nog niet
gearresteerd.formeel
3
In vaste uitdrukkingen komen van deze de vormen
dezer,
dezes en
dezen voor; van
die de vormen
dier,
dies en
dien. Zo komen bijv.
voor:
bij deze(n) 'hierbij, door deze brief'
dezer dagen 'onlangs, binnenkort'
van dien aard 'zodanig'
met alle gevolgen van dien 'met alle gevolgen daarvan'
wat dies meer zij 'wat hier nog meer bij hoort'
de 20ste dezer 'de 20ste van deze maand'
brenger dezes 'brenger van deze brief'
met dien verstande 'op die voorwaarde'
te dien einde 'met dat doel'
uit dien hoofde 'om die reden'
te dien tijde 'toen'
in dier voege 'zo'
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |