12.5.2 Afleiding
Adjectieven kunnen worden gevormd met voorvoegsels (of
prefixen) en met achtervoegsels
(of suffixen) Deze processen worden prefigering en suffigering genoemd. Daarnaast komt ook circumfigering voor.
Verder lezen
Prefigering
De prefixen die gebruikt worden voor de afleiding van adjectieven veranderen niet
de woordsoort van het basiswoord. Dat impliceert dat voor de afleiding van
adjectieven altijd een adjectief als basiswoord moet worden gebruikt. Een aantal
van deze prefixen kan ook gebruikt worden in combinatie met substantieven om
substantieven af te leiden:
Tabel 1. Prefixen die combineren met adjectieven en substantieven
prefix | met adjectief | met substantief |
aarts- | aarts-lui | aarts-leugenaar |
hyper- | hyper-nerveus | hyper-correctie |
mega- | mega-jammer | mega-concern |
oer- | oer-lelijk | oer-mens |
on- | on-aardig | on-zin |
super- | super-aardig | super-markt |
De betekenis van zo’n prefix kan wel per woordsoort van het basiswoord
verschillen. Zo betekent oer- in combinatie met een
adjectief ‘in grote mate’, maar met een substantief heeft het de betekenis
‘oorspronkelijk’.
Suffigering
Suffixen zijn altijd woordsoortbepalend, en er is een groot aantal suffixen
beschikbaar om adjectieven af te leiden van adjectieven, werkwoorden en
substantieven. Zo kan het suffix -erig worden
gecombineerd met een substantief
(houterig), een werkwoord
(bijterig) en een adjectief
(groenerig), wat in alle
drie gevallen een adjectief oplevert.
Circumfigering
Circumfigering, een vorm van afleiding waarbij zowel een prefix als een suffix
wordt toegevoegd, vinden we bij de afleiding van adjectieven alleen bij een
speciale categorie, die van de pseudo-deelwoorden. Dit zijn adjectieven die de
vorm van een voltooid deelwoord hebben, maar toch niet van een werkwoord zijn
afgeleid. Voorbeelden zijn:
1gearmd, gebekt,
gebocheld, gemanierd, gespierd
behuisd, befaamd,
beteugeld
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |