12.4.3.1.5 Reduplicatieve samenstellingen
Een bijzonder type samenstellingen van het type substantief + substantief zijn samenstellingen
waarin de beide substantieven identiek zijn. Er is dan sprake van totale reduplicatie. Dit is
een betrekkelijk nieuw type, mogelijk ontstaan door de invloed van het Engels waar dit
type samenstelling zich ook recent ontwikkeld heeft:
Bron: Kersten (2014).
1baby-baby, boom-boom, huis-huis, meisje-meisje
De vraag Ga je naar huis-huis? kan bijvoorbeeld
gesteld worden aan studenten die in een huis wonen in een universiteitsstad, maar ook naar hun
echte huis, het huis van hun ouders, kunnen gaan. Dat ouderlijk huis is dan het
huis-huis. Qua vorm zijn dit soort woorden samenstellingen.
Er zijn ook samenstellingen die op reduplicatie lijken zoals
meisjesmeisje, waarin een verbindings-s optreedt, maar met een andere betekenis: ‘een meisje met een
voorkeur voor de omgang met meisjes’, parallel aan
mensenmens ‘mens die graag met andere mensen
omgaat’.
Het betekeniseffect van dit soort reduplicatie kan worden omschreven als
contrastieve focus. Contrastieve focus betekent dat er nadruk wordt
gelegd op een referent waarbij er een contrast wordt opgeroepen met andere denkbare
referenten. Het woord boom-boom roept een
contrast op met andere referenten, die je ook als boom zou kunnen aanduiden, maar toch
minder duidelijk bomen zijn, bijvoorbeeld een klein boompje, of een grote heester. Zo
wordt de betekeniswaarde van reduplicatie ook die van ‘prototypisch’. Een
baby-baby is een prototypische baby, dus
niet een klein kind dat al kan lopen en praten.
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |