Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
25.13.2.1.2 Aard van de leden
Verder lezen
In beginsel kunnen alle constituenten die voor nevenschikking in aanmerking komen, ook zonder verbindingswoord nevengeschikt worden (zie [24.3.1.2] en [24.3.3]). De leden zijn zelf soms ook nevenschikkingen:
1Dames en heren, jongens en meisjes!
2Voor een onverschillige zijn vrees en gevaar, lijden en uitputting begrippen uit een andere wereld.
De mogelijkheden zijn echter beperkt. Laat men uit aaneenschakelingen van twee leden met en het voegwoord weg, dan is het resultaat ongrammaticaal, bijv.:
3Jan, Piet zijn hier.uitgesloten
4Er ligt ham, kaas in de koelkast.uitgesloten
Bij meer leden kunnen de verbindingswoorden vaak wel gemakkelijk weggelaten worden. Frequent is bijvoorbeeld de weglating in opsommingen die voorafgegaan of gevolgd worden door een woord waarmee de reeks (die vaak in de aanloop of in de uitloop van de zin staat) samengevat wordt. Voorbeelden:
5Liefde, tederheid, genegenheid, dat alles was hem vreemd.
6Ze waren er allemaal: Hitler, Goering, Himmler, Goebbels, Von Ribbentrop...
7Jaffa, Nabloes, Darum, Gaza, Petra, Akaba, al deze steden behoorden in 1099 tot het koninkrijk Jeruzalem.
Het ontbreken van het voegwoord houdt vaak in dat de reeks niet beëindigd is, wat ook wordt aangegeven door een zwevende intonatie. Hetzelfde effect kan bereikt worden door op de nevenschikking woorden als enzovoort, en zo verder, etcetera, de afkortingen daarvan of het beletselteken '...' te laten volgen.
Eveneens heel gebruikelijk zijn nevenschikkingen van adjectieven als voorbepalingen in een naamwoordelijke constituent:
8een zachte, lieve vrouw
9een lange, dunne man
Met deze groepen wordt een vrouw die lief én zacht is, respectievelijk een man die lang én dun is aangeduid. In een geval als:
10de lage witte huizen
in de betekenis 'de witte huizen die laag zijn' (daarnaast zijn er bijv. hoge witte huizen), is er geen sprake van nevenschikking, maar van onderschikking. Zie hiervoor verder [14.5.1.1/2].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links