3.3.2.2.i Vormcategorieën
Verder lezen
Substantieven die tot de volgende vormcategorieën behoren, zijn meestal
de-woorden.
-
Afleidingen van een werkwoordsstam zonder toevoegsel, al dan niet met klinker- en soms medeklinkerverandering [12.4.1.2];Voorbeelden van deze categorie zijn:de aankoop, afvoer, duik, duw, groei, haat, inzet, koop, opbloei, overval, roep, stoot, uitbouw, val; band, gift, greep, inbraak, inbreuk, opstand, sprong, worpNiet alle substantieven die vormelijke overeenkomst vertonen met een werkwoordsstam, zijn echter de -woorden. Zo staat het deel naast het werkwoord delen, het misbruik naast misbruiken en het werk naast werken (maar: de arbeid naast arbeiden). Voor werkwoordsstammen met de voorvoegsels be-, ge-, ont- en ver- zie [3.3.2.3/i], categorie [3].
-
Woorden die eindigen op een van de volgende achtervoegsels: -de of -te, bijv. de liefde, de kunde; de begeerte, de lengte (voor substantieven die zowel het achtervoegsel -te als het voorvoegsel ge- hebben, zie [3.3.2.3/i], categorie [5]);-heid, bijv. de goedheid, de schoonheid, de waarheid;-ij, bijv. de bakkerij, de maatschappij, de plagerij;-ing, bijv. de bevrijding, de regering, de vergroting;-nis, bijv. de begrafenis, de duisternis, de kennis (maar: het/de getuigenis; het/de vuilnis);-st (na werkwoordsstammen), bijv. de gunst, de komst, de winst.
-
Woorden van vreemde herkomst die eindigen op: -ade, -ide, -ode, -ude, bijv. de brigade, de rollade, de telefonade; de genocide, de piramide (maar: het/de insecticide); de episode, de periode; de etude, de prelude;-age, bijv. de bagage, de lekkage, de garage (maar: het percentage; het personage, het promillage; het/de voltage);-esse, bijv. de accuratesse, de delicatesse, de finesse;-ica, bijv. de cybernetica, de ethica, de fysica;-ie, bijv. de biologie, de chirurgie, de traditie;-iek (bij abstracta), bijv. de muziek, de neerlandistiek, de politiek;-ine, bijv. de cabine, de discipline, de vaseline;-iteit, bijv. de elektriciteit, de kwantiteit, de rariteit;-ose, bijv. de diagnose, de metamorfose, de osmose;-sis, -tis, -xis, bijv. de basis, de crisis; de bronchitis, de clematis; de profylaxis, de syntaxis;-suur, -tuur, bijv. de censuur, de dressuur; de cultuur, de natuur (maar: het avontuur, het garnituur, het/de creatuur);-theek, bijv. de apotheek, de bibliotheek, de discotheek;-yse, bijv. de analyse, de dialyse, de hypofyse.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |