Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
6.2 Vormkenmerken van adjectieven
Adjectieven kunnen verbogen worden. Attributief gebruikte adjectieven krijgen meestal een buigings-e, maar niet als ze een enkelvoudig het-woord modificeren en voorafgegaan worden gegaan door een onbepaalde determinator (bijvoorbeeld een, geen of welk):
1aeen mooi voorbeeld, het mooie voorbeeld, (de) mooie voorbeelden
been prachtige taal, de prachtige taal, (de) prachtige talen
Adjectieven krijgen een buigings-s als ze volgen op woorden als iets, niets, niks, allerlei, wat, veel, weinig, meer, minder, genoeg, voldoende en wat voor:
2aJe komt toch bij elkaar met al die cameramensen om samen iets heel leuks te doen.
CHN
bVerder deed het gezin weinig geks.
CHN
cNaast knallende popnamen bood North Sea Jazz ook genoeg moois voor de echte jazzliefhebber, zoals een eerbetoon aan Miles Davis.
CHN
Resten van oude genitieven en datieven
Verdieping
Resten van oude genitieven en datieven
De buigings-s is een genitiefuitgang. Combinaties als iets leuks en weinig geks worden ook wel partitieve-genitiefconstructies genoemd. Behalve in die constructies treft men in het Nederlands ook resten aan van oude genitieven op -er en van oude datieven op -en. Het gaat dan telkens om vaste uitdrukkingen of om archaïsche taal. Voorbeelden zijn:
  • op -er: van ganser harte, te goeder trouw, op heterdaad, van hoger hand, in allerijl, in lichter laaie, te bekwamer/juister tijd, met luider stemme, zaliger gedachtenis, te kwader ure, te elfder ure
  • op -en: met voorbedachten rade, in koelen bloede, van goeden huize, in goeden doen, van koninklijken bloede, ten eeuwigen dage
Een ander vormkenmerk van adjectieven is dat ze trappen van vergelijking kunnen vormen. De basis is de onverbogen vorm van het adjectief, bijvoorbeeld groot. Dit is de stellende trap (of positief). Met de uitgang -er wordt de vergrotende trap (of comparatief) gevormd: groter. En met de uitgang -st vormen we de overtreffende trap (of superlatief): grootst. Zie ook:
3Technologie maakt ons eten lekkerder, veiliger en duurzamer.
CHN
4Zelf vond ik Ruttes toespraak het grappigst.
CHN
Er zijn ook omschreven vormen van de trappen van vergelijking, met meer en meest. Overigens kunnen niet alle adjectieven trappen van vergelijking vormen.
Tegenwoordige en voltooide deelwoorden kunnen ook als adjectieven gebruikt worden:
5aDe aangekondigde maatregelen zijn drastisch.
CHN
bMensen kiezen nu eerder voor verwerkte producten, zoals hamburgers.
CHN
cSpelende kinderen maken nu eenmaal herrie.
CHN
Verder lezen
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taaladvies
    Dagenta
    Taalportaal
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    3.0 Kathy Rys november 2024 Een tussentijdse versie van dit hoofdstuk werd van commentaar voorzien door Maaike Beliën, Thomas Haga, Priscilla Heynderickx en Jack Hoeksema. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit hoofdstuk berust bij de redacteur(en).
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997 hoofdstuk 6,../../data/archief/ans2/e-ans/06/body.html;
    Interessante links