11.2.2.2.3 Noodzakelijk emotionele tussenwerpsels
Verder lezen
1
Hieronder volgt eerst een lijst van veel gebruikte tussenwerpsels, die
gerangschikt zijn volgens de emoties waarmee ze gepaard gaan:
- pijn: au, ai;
- koude: brr, hu;
- warmte: pf, oef;
- genot: mm, a, o;
- verlichting: oef, goddank, hèhè;
- verbazing, verwondering, verrassing: o, olala, hoho, hé, jonge, sjonge, tsjonge, asjemenou, nee maar, toe maar; verder krachttermen en dergelijke (zie onder 2);
- herkenning, vervulling van een verwachting: a, ha, aha;
- vreugde: a, o, hoera, joepie;
- spot, ironie: ph, pf;
- medelijden: ach, och, ocharme, ochot;
- verdriet, zorg: ach, och; verder krachttermen en dergelijke (zie 2);
- afkeer, tegenzin: bah, shit; verder krachttermen en dergelijke (zie 2);
- ontgoocheling: helaas, ochot, hè; verder krachttermen en dergelijke (zie 2);
- gelatenheid: enfin, afijn
2
Enkele tussenwerpsels, zoals (h)
a, (h)o,
ach,
och en
nou, hebben een weinig
gespecialiseerde functie: welke emotie bedoeld wordt, moet blijken uit de
intonatie en uit context en/of situatie. Dit geldt ook voor
krachttermen,
(bastaard) vloeken en
verwensingen, die veelal de
hierboven in 1 aangeduide emoties uitdrukken, maar soms ook
andere, zoals vreugde, genot enz. Voorbeelden:
- Krachttermen: deksels, donders; hemel, hemeltje(lief), lieve hemel, enz.; heremijntijd, jezus, jezus-christus (vervormingen: jasses, jakkes, ajasses, ajakkes, jee, jeetje, jeminee); god, godstamebij, godallemachtig (vervormingen: chot, chut, gut, gunst, grutjes, gommenikkie, gossie, gossiemijne);
- (Bastaard)vloeken: godverdomme, snotverdomme, gadverdamme, getverderrie, goddomme, verdomme, verdorie, jandorie, potdorie, (non)de(d)ju; sapperloot, sapperdekriek (of, met sakker- in plaats van sapper-: sakkerju, sakkernondeju);
- Verwensingen (als louter emotionele uitroepen): barst, stik, val dood, verrek.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |