Men gebruikt de overtreffende trap als men wil aangeven dat een of andere bijzonderheid bij een bepaalde zelfstandigheid in vergelijking met een andere zelfstandigheid in de hoogste mate aanwezig is. De vergelijking hoeft niet steeds expliciet te zijn. Voorbeelden zijn:

In het Nederlands is in dit geval (in tegenstelling tot bijv. in het Duits) ook bij een vergelijking van twee grootheden de overtreffende trap gebruikelijk, bijv.:

Evenals de vergrotende trap kan de overtreffende trap zowel attributief als niet-attributief (zelfstandig, predicatief of bijwoordelijk) worden gebruikt. Bij niet-attributief gebruik kan een onderscheid gemaakt worden tussen een overtreffende trap die een ' externe' vergelijking uitdrukt, dat wil zeggen dat verschillende zaken met elkaar vergeleken worden, en een die een 'interne' vergelijking uitdrukt, dat wil zeggen dat een en dezelfde zaak met zichzelf vergeleken wordt in een of ander opzicht, onder andere omstandigheden, enz. Voorbeelden van beide soorten zijn respectievelijk:

In de zinnen 9 en 10 kan gemakkelijk een vergelijkingsobject aangevuld worden (het gedeelte tussen haakjes). In 11 is het vergelijkingsobject aanwezig. Het gemaakte onderscheid is van belang omdat er voor een deel verschillende constructiemogelijkheden mee corresponderen.