Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
6.4.3.3 Gebruik van de vergrotende trap
Verder lezen
1
Met een vergrotende trap wordt aangegeven dat een bepaalde bijzonderheid bij twee of meer (groepen van) zelfstandigheden niet in dezelfde mate aanwezig is. Voorbeelden van een dergelijke vergelijking zijn:
1Elsje wil een groter ijsje hebben.
2Hij rijdt met een veel snellere auto.
3Gisteren was het merkbaar warmer dan vandaag.
4Hebt u geen beter exemplaar dan dit?
De vergelijking kan impliciet zijn, zoals in de zinnen 1 en 2, of expliciet zoals in de zinnen 3 en 4. In het laatste geval gebruikt men na het adjectief in de vergrotende trap - maar niet steeds direct erna(zie 21.7.3.2.2) - een bepaling ingeleid door één van de voegwoorden dan of als [10.3.14.5]. Een opeenvolging van twee keer als wordt liefst vermeden, bijv.:
5Wenen vind ik interessanter als muziekstad dan als kunststad. (niet: als als)
Om aan te geven dat een bepaalde zelfstandigheid een bijzonderheid in mindere mate heeft, gebruikt men de constructie 'minder + adjectief in de stellende trap (+ dan/als)'. Voorbeelden hiervan zijn:
6Leo is minder ijverig dan zijn broertje.
7Het is een minder snelle auto dan de vorige.
8Ze had hem altijd veel minder aardig gevonden dan Leonie.
Bij een onderlinge vergelijking van bijzonderheden van één en dezelfde zelfstandigheid, gebruikt men de met meer omschreven vorm van de vergrotende trap(zie 6.4.3.1.2, sectie 3).
In correlerende groepen met een vergrotende trap wordt steeds het tweeledige voegwoord van verhouding hoe...hoe gebezigd(zie 10.3.13, sectie 2), bijv. hoe langer hoe beter, hoe later op de avond hoe schoner volk (zegswijze), hoe hoger hoe droger.
2
Een zogenaamde absolute of onechte vergrotende trap treft men aan in gevallen als een ietwat oudere vrouw (eufemistisch voor 'een oude vrouw'), de jongere generatie ('de jongeren'), de hogere standen ('de aanzienlijken'), een hogere macht ('een macht die boven ons gesteld is'), de betere film. Het vergelijkingsmoment is hierbij niet meer duidelijk aanwezig.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
In het Nederlands gebruikt men (in tegenstelling tot enkele met het Nederlands verwante talen) de vergrotende trap niet in de betekenis 'min of meer'. In plaats daarvan worden omschrijvingen gebruikt, bijv.:
iIk ben enige (of: vrij/tamelijk lange) tijd weg geweest. (niet: langere tijd)
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links