6.4.3.1.2 Omschrijving van de trappen van vergelijking met meer en meest
Verder lezen
1
Bij een aantal adjectieven die alleen niet-attributief gebruikt kunnen worden(zie 6.4.3.1.1)
(zie 6.4.3.1.3),
worden zowel de vergrotende als de overtreffende trap omschreven, bijv.:
1Hij is meer
begaan met z'n eigen lot dan met dat van
Ans.
2Ze
zijn meer bereid tot extra financiële steun dan tot
een wijziging van het beleid.
3Kleine kinderen blijken
meer vatbaar voor kou te zijn dan volwassenen. (ook:
vatbaarder)
4Zij was het meest
geneigd tot toegeven.
2
Ook de als adjectief gebruikte deelwoorden hebben omschreven trappen van
vergelijking, voorzover ze nog duidelijk hun werkwoordelijke betekenis
behouden hebben, bijv.:
5Wat is de meest
gelezen krant?
6Hij is de meest
gehate kerel van de school.
7Het meest tevreden
stemmende onderzoek is dat van de jonge
doctor.
8Zelf vindt hij dat de
meest bindende afspraak.
9We bedoelen die meer
overhangende bomen daar aan het eind.
maar:
10Een
vervallener huis dan dit hebben we nog nooit
gezien.
11In de
drukkendste warmte liepen we
verder.
12Het
sprekendste bewijs is wel dat we hen daarna nooit
meer teruggezien hebben.
13Een
geslotener karakter dan dat van hem kan ik me niet
voorstellen.
3
Een omschrijving met meer wordt verder gebruikt als twee
bijzonderheden van één en dezelfde grootheid met elkaar vergeleken worden,
bijv.:
14Ik vind dat papier
meer geel dan oranje.
15Deze kamer is meer
lang dan breed.
16Hij werd meer dood
dan levend uit het water opgevist.
4
Bij adjectieven die uitgaan op gesproken -st (geschreven als
-st of -sd) bezigt men het liefst de met
meest omschreven overtreffende trap, bijv.:
het meest drieste
antwoord, de
meest robuuste kerel van
allemaal, het
meest vast,
het meest
verbaasd.
Ook de overtreffende trap van adjectieven op -s,
-isch of -sk wordt bij voorkeur omschreven, bijv.:
het meest problematisch
(naast: problematischt),
de meest praktische aanpak
(naast: praktischte),
meest bruusk (naast:
bruuskst).
Verder wordt de overtreffende trap van adjectieven op -de
(bijv. perfide,
stupide) bij
voorkeur omschreven: meest
perfide,
meest stupide.
5
Men kan de omschrijving met meest ook nog gebruiken ter wille
van de nadruk, bijv.:
17de méést
complete krant van Nederland
(reclameslogan)
18Het is wel de meest
arrogante kwal die ik ken.
6
Voorts komt omschrijving voor in niet nader te systematiseren gevallen als:
welkom - meer welkom (ook wel: welkomer) - meest
welkom;
vermoeid - vermoeider - meest vermoeid (ook:
vermoeidst).
Vergelijk bijv.:
19We hadden het gevoel dat zij
meer welkom waren dan wij.
20Een
welkomer afwisseling was nauwelijks
denkbaar.
Er bestaat een toenemende neiging omschreven vergrotende en overtreffende
trappen te gebruiken naarmate het adjectief meer lettergrepen telt. Zo zal
men niet licht 21 maar wel
22 zeggen:
21Deze
soep is meer warm (in plaats van:
warmer) dan die.twijfelachtig
22Deze soep is meer
consumabel dan die.
Adjectieven als pluriform,
progressief,
technocratisch,
kostenbewust,
geïnteresseerd en
verantwoordelijk lenen zich
goed voor de vorming van omschreven trappen van vergelijking, bijv.:
23De consument is tegenwoordig
meer kostenbewust geworden.
24Het optreden van de clown was
het meest spectaculair.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taalportaal
Taaladvies
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |