Voorbeeldzoeker x
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags Nederlands Clarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNar Clarin login
  • Delpher
  • Celex Clarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
6.4.1.2.4 Verbuiging van combinaties van adjectieven
Verder lezen
1
Zijn twee of meer adjectieven voorbepaling bij hetzelfde kernwoord, dan worden ze parallel verbogen overeenkomstig de hoofdregels [6.4.1.2.2] [6.4.1.2.3], bijv.:
een lekker rood appeltje, een lange en magere jongen.
2
Bij een aantal bijzondere constructies, die als een eenheid opgevat kunnen worden, doet zich de eigenaardigheid voor dat alleen het laatste adjectief verbogen wordt. Het betreft constructies als kant en klaar, schots en scheef, dubbel en dwars, en aanduidingen van kleurencombinaties bijv.:
een kant en klare doe-het-zelf-installatie, die groen en rode luiken, mijn blond en grijze pruik, een wit en blauwe zomerhemel.
Een dergelijke gezamenlijke buigingsuitgang treft men ook aan in verbindingen als:
een zwart met bruine mantel, een goud met rode zonsondergang.
Een bijzonderheid in het laatste voorbeeld is dat in plaats van (het onverbuigbare) gouden het woord goud gebruikt is.
3
In copulatieve en verwante samenstellingen wordt eveneens alleen het tweede adjectief verbogen, bijv.:
de Frans-Duitse oorlog, een pedagogisch-didactische opleiding, de financieel-economische politiek.
In gevallen als het functioneel(-) semantische verschil, een structureel(-)semantische studie en de intern(-)Duitse politiek kan de verklaring voor de wisseling onverbogen/verbogen gezocht worden in de bijwoordelijke functie van het eerste adjectief (als nadere bepaling bij het tweede). Hoewel ook in dergelijke verbindingen vaak een koppelteken geschreven wordt, is dit niet nodig.
In zekere zin met de voorgaande voorbeelden vergelijkbaar zijn onder meer:
1de katholiek godsdienstige uitzending
2het toegepast taalkundige onderzoek
3de intern geneeskundige dienst
waarin men het gecursiveerde gedeelte kan opvatten als afleidingen van respectievelijk de naamwoordelijke constituenten katholieke godsdienst, toegepaste taalkunde en interne geneeskunde (telkens met een verbogen adjectief!), welke groepen een min of meer vaste eenheid vormen. Zo is er in 2 en 3 sprake van een bepaalde discipline. Is dit niet het geval en hebben we te maken met een 'toevallige' verbinding van twee adjectieven, dan treedt gewoon parallelle verbuiging op. Vergelijk met voorbeeld 2 hierboven:
4het (hier) toegepaste taalkundige model.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
    Taalportaal
    Taaladvies
    Versiegeschiedenis
    versie redacteur(en) datum opmerkingen
    2.1 januari 2019 Automatische conversie van ANS 2.0
    2.0 W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn 1997
    Interessante links