Variatie en stijl

In het gebruik van adposities zijn er enkele verschillen tussen het Nederlands-Nederlands en het Belgisch-Nederlands, en voorbeelden van formeel en informeel taalgebruik.

Verschillen tussen Nederlands-Nederlands en Belgisch-Nederlands

Typisch Nederlands-Nederlandse constructies zijn de constructies als voor- en achterlangs en achter/onder/uit vandaan: xZie ook ANS 9.1.4 Moeilijkheden bij het afbakenen van de categorie voorzetsels en ANS 9.3.4 Een overzicht van de omzetsels

• Verder wil de gemeente enkele versmallingen aanbrengen, waar de fietsers achterlangs kunnen rijden.
• Meer dan 120.000 sterren gaat de Franse onderzoekssatelliet Corot de komende jaren in de gaten houden. Hij bekijkt of er ook planeten voorlangs bewegen.
• Een sonoor trillend geluid komt ergens achter vandaan.
• Als je je ontbijt op de krant zet en de ontbijtspullen daarna niet meer mag oppakken, kun je de krant er dan toch onder vandaan krijgen?

Typisch Belgisch-Nederlands zijn de volgende constructies: xZie ook ANS 9.3.2 Betekenisverschillen tussen omzetsels, achterzetsels en voorzetsels

• Doorheen de jaren breidde de collectie uit.
• Een doelpunt met een strikje om, want het was de tweehonderdste treffer in het nieuwe ... stadion.
• We moesten alles op tafel gooien en dooreenklutsen.

In het Nederlands-Nederlands zou hier door de jaren heen, een strikje erom en doorelkaar klutsen worden gebruikt.

Informeel en formeel taalgebruik

De volgende constructies worden als informeel gezien:xZie ANS 9.5.2 Kunnen voornaamwoordelijke bijwoorden naar personen verwijzen? en ANS 17.1 Complementen binnen de adpositieconstituent

• Benny is die jongen waarover ik je gisteren vertelde. (in plaats van over wie)
• Dat feest heb ik geen zin in. (in plaats van in dat feest)

Verder zijn sommige voorzetsels formeler dan andere. Hieronder staan enkele voorbeelden van formele voorzetsels: xZie ANS 9.1.5 Een overzicht van de voorzetsels voor een uitgebreider overzicht

• Vijf vissers zijn dinsdag nabij de monding van de Marowijnerivier overvallen. (alternatief: in de buurt van)
• In 2004 werd zij als rechter in de rechtbank te Alkmaar benoemd. (alternatief: in)
• Benoorden de poolcirkel leven meer soorten dan tot nu toe werd aangenomen. (alternatief: ten noorden van)
• Levenslange gevangenisstraffen voor kinderen zijn verboden krachtens de VN-conventie over de Rechten van het Kind.
• De directeur is in opspraak gekomen betreffende enkele betalingen.
• Dit besluit is geheel overeenkomstig de voorschriften.
• De afvalberg groeit met de dag, niettegenstaande het bordje 'verboden te storten'.

Ook veel voorzetseluitdrukkingen worden als formeel beschouwd:

• In het kader van haar studie toerisme liep ze stage in een hotel in Italië.
• Je moet nooit een oordeel vellen op grond van onjuiste informatie.
• Lokale bedrijven hebben hun beleid ten aanzien van duurzaamheid vorig jaar flink verbeterd.