• Nergens zijn de lokale lasten lager dan het voorgaande jaar.
• Zij waren het jagen allerminst verleerd.
• De hongerstaker weigerde te eten.
• Ze hadden geen van allen zin om de rommel op te ruimen.
• De sfeer was ongemakkelijk.
• In de tweede helft was het team volstrekt kansloos.

Er zijn ook woorden waarbij er wel sprake is van ontkenning, maar op een minder expliciete manier:

• Zonder helm mag je niet deelnemen.
• We vertrekken morgenvroeg, tenzij er iemand ziek is.
• Iedereen vond het schilderij mooi, behalve de schilder zelf.
• Je hoort hem alleen maar als hij wat nodig heeft.

Een manier om duidelijk te maken dat woorden als zonder en tenzij ontkenning uitdrukken - en dus ook negatie-elementen zijn - is door de zinnen waarin ze voorkomen te omschrijven als zinnen die een expliciet negatie-element bevatten:

• Zonder helm mag je niet deelnemen.
• Als je geen helm draagt, mag je niet deelnemen.

• We vertrekken morgenvroeg, tenzij er iemand ziek is.
• We vertrekken morgenvroeg als er niemand ziek is.

• Iedereen vond het schilderij mooi, behalve de schilder zelf.
• Iedereen vond het schilderij mooi, maar de schilder zelf niet.

• Je hoort hem alleen maar als hij wat nodig heeft.
• Je hoort hem als hij wat nodig heeft, en niet op andere momenten.

In de tabellen hieronder vind je een overzicht van veelgebruikte negatie-elementen:

constituenten als negatie-element
bijwoorden (bijwoordelijke uitdrukkingen)		niet	Ik heb mijn Frans niet geleerd.
		nooit	Ik heb daar nooit gelogeerd.
		nergens	Nergens was nog een winterjas te vinden.
		nauwelijks	Ze hadden nauwelijks tijd om elkaar te begroeten.
		alleen	Ik hoef alleen nog maar op te ruimen en dan ben ik klaar.
		zelden	Hij had zelden zo’n mooi meisje gezien.
		amper	Ze hadden amper gegeten of de bel ging al.
zelfstandignaamwoordgroepen	negatieve voornaamwoorden	niemand	Niemand maakte zich zorgen.
		niets	Niets stond hem nog in de weg.
		niks (informeel)	Ik heb niks gegeten.
	combinatie negatie-element + zelfstandignaamwoordgroep (NC)	niet + NC	Niet iedereen houdt van feestjes.
		geen + NC	Ik heb geen taart meer over.
		weinig + NC	Ze had weinig zin in de reis.
		hoogstens + NC	De situatie is bijna onder controle, er hoeven hoogstens twee agenten te komen.
		minder + NC	Door de nieuwe regeling hoef ik minder belastingen te betalen.

voor- en achtervoegsels als negatie-elementen
werkwoorden met negatieve voorvoegsels	demotiveren, demaskeren
	desillusioneren, desintegeren
	ontmoedigen, ontmaskeren
	misgunnen, misslaan
	wanhopen, wanpresteren
zelfstandige naamwoorden met negatieve voorvoegsels	onmens, onbegrip, ontrouw, onrust, ongeluk
	non-fictie, non-activiteit
	niet-roker, niet-aanvalsverdrag
	de-escalatie, decentralisatie, deformatie
	desinteresse, desoriëntatie
	dyslexie, dysenterie
	wanhoop, wanprestatie, wanbegrip, wanbetaling
	mislukking, misachting, misoogst
	disakkoord, disrespect, diskrediet
adjectieven met negatieve voorvoegsels	onbuigzaam, ongunstig, onbezorgd
	non-actief, non-verbaal, non-figuratief
	incompleet
	aseksueel, asociaal, asymmetrisch
	abnormaal
	disloyaal, disfunctioneel
	niet-alcoholisch, niet-bestaand, niet-confessioneel
adjectieven met negatieve achtervoegsels	bewegingloos, draadloos, respectloos, werkloos
	caloriearm, zoutarm
	autovrij, roestvrij