Woordvorming
Woordvorming gaat over de verschillende manieren waarop Nederlandse woorden gemaakt kunnen worden:
- conversie: ik voetbal elke middag, je bent een dwaas!
- afleiding: schoon-heid, on-zin
- samenstelling: boeken-kast, dol-blij
- samenstellende afleiding: blauw-og-ig
- samenkoppeling: door-fietsen, mee-doen
- klinkerwisseling: kiezen - keuze
- reduplicatie: meisje-meisje, mikmak
- woordfabricage: havo, halvarine
- woordvormingsprocessen uit andere talen: arbi-trage, atom-air
Woordvormingsprocessen verschillen sterk in productiviteit: de mate waarin ze gebruikt kunnen worden. Zo is klinkerwisseling een proces van vroeger, dat niet langer productief is.
Woordvorming leidt over het algemeen tot gelede woorden: woorden die zijn samengesteld uit delen. De ongelede woorden appel en boom vormen samen de gelede samenstelling appelboom. Van dit woord is de betekenis goed te voorspellen. We noemen deze samenstelling doorzichtig. Veel gelede woorden zijn deels doorzichtig: een deel van hun betekenis is goed te voorspellen, maar de precieze betekenis niet. Zo heeft hondenweer niets met honden te maken, en is een hardloper niet iemand die hard loopt, maar rent.