|
[a]
Voorzetselconstituenten;
De voornaamste voorzetsels die hier voorkomen, zijn:
bij
na
omstreeks
omtrent
over
rond
sinds
sedert
tegen
tot...(aan)...(toe)
tussen
van (...af)
vanaf
voor
... geleden
... terug
Voorbeelden:
|
(1)
|
Na zessen is er niemand meer in de werkplaats.
|
|
(2)
|
Je kunt tot drie uur bij hem terecht.
|
|
(3)
|
Sinds april hebben we niets meer van hem gehoord.
|
|
(4)
|
De industriële revolutie begon rond 1780 in Engeland.
|
|
(5)
|
Tussen drie en vier uur/van drie tot vier uur mag je opa niet
storen.
|
|
(6)
|
Het is al bij/tegen twaalven begonnen.
|
|
(7)
|
Veertien dagen geleden/terug was ik nog in Peking. (ook:
Voor veertien dagen)
|
|
(8)
|
Tot morgen wil ik mijn handen vrij hebben.
|
|
(9)
|
Sinds gisteren is de hele situatie veranderd.
|
Opmerking
|
Het gebruik van een voorzetselconstituent met voor in
plaats van een met geleden (zie voorbeeld (7))
heeft een
schrijftalig
karakter en komt vaker voor in België dan in Nederland. De combinatie
tot voor... daarentegen is wel algemeen gebruikelijk,
bijv.:
|
(i)
|
Ik was tot voor twee weken/tot twee weken geleden
in dienst van de overheid.
|
|
|
[b]
Voornaamwoordelijke bijwoorden die gevormd zijn met een van de onder
[a] genoemde voorzetsels (voorzover mogelijk; zie daarvoor
 en vergelijk
);
Voorbeelden:
|
(10)
|
Je kunt tot drie uur bij hem terecht; daarna niet meer.
|
|
(11)
|
Sinds april hebben we niets meer van hem gehoord; daarvóór
kwam hij geregeld langs.
|
[c]
Bijzinnen van tijd (temporele bijzinnen);
Ze worden ingeleid door de voegwoorden:
alvorens
eer(dat)
tot(dat)
(voor)aleer
voor(dat)
sedert
sinds
als
na(dat)
nu
toen
wanneer
zodra
Voor de behandeling van alvorens t/m voor(dat)
wordt verwezen naar
; van sedert en sinds naar
; van als t/m zodra naar
. Enkele voorbeelden:
|
(12)
|
Eer hij hier is, ben ik al kilometers verder.
|
|
(13)
|
Na zich geschoren te hebben, nam hij een bad.
|
|
(14)
|
Sinds zij erbij gekomen is, hebben we ruzie.
|
|
