|
|
Gebruik van de vergrotende trap
|
[ 6·4·3·3 ]
|
| 1 |
Met een vergrotende trap wordt aangegeven dat een bepaalde bijzonderheid
bij twee of meer (groepen van) zelfstandigheden niet in dezelfde mate
aanwezig is. Voorbeelden van een dergelijke vergelijking zijn:
|
(1)
|
Elsje wil een groter ijsje hebben.
|
|
(2)
|
Hij rijdt met een veel snellere auto.
|
|
(3)
|
Gisteren was het merkbaar warmer dan vandaag.
|
|
(4)
|
Hebt u geen beter exemplaar dan dit?
|
De vergelijking kan impliciet zijn, zoals in de zinnen (1) en
(2), of expliciet zoals in de zinnen (3) en
(4). In het laatste geval gebruikt men na het adjectief in de
vergrotende trap - maar niet steeds direct erna
 - een bepaling ingeleid door één van de voegwoorden dan
of als
. Een opeenvolging van twee keer als wordt liefst vermeden,
bijv.:
|
(5)
|
Wenen vind ik interessanter als muziekstad dan als kunststad.
(niet: als als)
|
Om aan te geven dat een bepaalde zelfstandigheid een bijzonderheid in
mindere mate heeft, gebruikt men de constructie
'minder + adjectief in de stellende trap (+
dan/als)'. Voorbeelden hiervan zijn:
|
(6)
|
Leo is minder ijverig dan zijn broertje.
|
|
(7)
|
Het is een minder snelle auto dan de vorige.
|
|
(8)
|
Ze had hem altijd veel minder aardig gevonden dan
Leonie.
|
Bij een onderlinge vergelijking van bijzonderheden van één en dezelfde
zelfstandigheid, gebruikt men de met meer omschreven vorm van
de vergrotende trap
.
In correlerende groepen met een vergrotende trap wordt steeds het
tweeledige voegwoord van verhouding hoe...hoe gebezigd
, bijv.
hoe langer hoe beter
,
hoe later op de avond hoe schoner volk
(zegswijze),
hoe hoger hoe droger
.
|
|
| 2 |
Een zogenaamde absolute of onechte
vergrotende trap treft men aan in gevallen als
een ietwat oudere vrouw (eufemistisch voor 'een oude
vrouw'),
de jongere generatie ('de jongeren'),
de hogere standen ('de aanzienlijken'),
een hogere macht ('een macht die boven ons gesteld is'),
de betere film. Het vergelijkingsmoment is hierbij niet
meer duidelijk aanwezig.
Opmerking
|
In het Nederlands gebruikt men (in tegenstelling tot enkele met het
Nederlands verwante talen) de vergrotende trap niet in de betekenis 'min
of meer'. In plaats daarvan worden omschrijvingen gebruikt, bijv.:
|
(i)
|
Ik ben enige (of: vrij/tamelijk lange) tijd weg geweest. (niet:
langere tijd)
|
|
|
|
|
|
|
