|
Voorgeplaatste genitief
|
[ 3·4·1·2 ]
|
|
|
Afgezien van vaste uitdrukkingen komt een
voorgeplaatste genitief op
-s in de standaardtaal alleen voor bij eigennamen en bij
sommige soortnamen die als aanspreking gebruikt kunnen worden. De
soortnamen kunnen eventueel door een bezittelijk voornaamwoord, maar niet
door andere woorden, voorafgegaan worden. Voorbeelden:
Henks fiets, Vondels drama's, Amsterdams havens en grachten, (mijn) vaders vergaderwoede, (jouw) tantes overheerlijke gebakjes, dominees doordringende stem . Bij namen die al op s eindigen treedt samenval van de beide s'en op, bijv. Mies' pop.Deze voorgeplaatste genitief komt meer in geschreven dan in gesproken taal voor. Tot de informele taal behoort de constructie met een bezittelijk voornaamwoord zoals Henk z'n fiets 
. Verder kan altijd een van -bepaling gebruikt worden (
de fiets van Henk).
In formeel-archaïsche taal kan een genitief ook bij andere substantieven dan de bovengenoemde optreden; er komen vormen op -s en op -en voor. De genitief van het substantief kan voorafgegaan worden door een lidwoord in de genitief ; de vorm des wordt meestal door 's vervangen.
Voorbeelden:
's mans principes, 's konings wapenrok, 's mensen lust is 's mensen leven . Sommige vaste uitdrukkingen kunnen tot de standaardtaal gerekend worden, bijv. 's werelds loop; 's lands wijs, 's lands eer . Incidenteel kan een dergelijke genitief ook in andere als niet-archaïsch te beschouwen combinaties gebruikt worden, bijv. 's lands grootste kruidenier... |
