|
|
Krijgen en zien met een passief deelwoord
(semi-passief)
|
[ 18·5·2·4·ii ]
|
|
Het werkwoord krijgen kan ook gecombineerd worden met een
deelwoord van een werkwoord dat meestal 'iets overdragen van de een aan de
ander' uitdrukt (zie
, [a]), zonder dat er sprake van is dat het onderwerp van
krijgen hier invloed op uitoefent (vergelijk met de gevallen
onder i). Deze constructie noemt men wel semi-passief (zie
). Voorbeelden zijn:
|
(1)
|
De Britse troepen zullen een sector toegewezen krijgen.
|
|
(2)
|
De administrateur deelde mee dat de soldaten hun reiskosten vergoed
kregen.
|
|
(3)
|
Het programma vermeldt dat de gasten een diner krijgen
aangeboden.
|
|
(4)
|
We hopen dat we onze eisen nog vóór dinsdag ingewilligd krijgen.
|
|
(5)
|
Ik vond dat ze er goed voor betaald kregen.
|
|
(6)
|
Het was makkelijk dat we de boodschappen thuis gebracht kregen.
|
|
(7)
|
We hebben een gids toegewezen gekregen.
|
|
(8)
|
De nieuwsredactie heeft het bericht niet bevestigd kunnen
krijgen.
|
Uit (7) blijkt dat zowel het groepsvormende werkwoord als de
aanvulling daarbij de vorm van een deelwoord kunnen hebben.
Soms worden een passieve constructie en een constructie met
krijgen in één zin gecombineerd, omdat daardoor hetzelfde
onderwerp aangehouden kan worden:
|
(9)
|
Het ging om een brutale overval, waarbij het slachtoffer werd mishandeld,
op bed gebonden en een prop in de mond kreeg geduwd.
|
Een gebruik dat vergelijkbaar is met dat van krijgen heeft het
werkwoord zien. Dit werkwoord legt bovendien nadruk op het
resultaat van de door het deelwoord uitgedrukte werking:
|
(10)
|
Het was juist de moeder die zich het kind toegewezen wilde
zien, die verzaakte.
|
|
(11)
|
En dat juist terwijl een aantal zich vette baantjes zag
toegewezen.
|
Zoals uit de voorbeelden blijkt, is de volgorde in de werkwoordelijke
eindgroep zowel deelwoord vóór groepsvormend werkwoord (zie de voorbeelden
(1), (2), (4) t/m
(8) en (10)) als groepsvormend werkwoord vóór
deelwoord (zie (3), (9) en (11)).
De eerstgenoemde volgorde heeft de voorkeur en is ook het gebruikelijkst;
in (7) is deze volgorde verplicht. Zie over de mogelijke
variatie in volgorde ook
.
|
|
|
|