Werkwijze bij de herziening van de ANS   [ 0·4 ]   1 De redactie was zich bewust van een aantal tekortkomingen van de eerste druk . Er was de redactie dan ook heel wat aan gelegen om zo goed en zo veel mogelijk rekening te houden met de kritiek en tegemoet te komen aan de uiteenlopende wensen en noden van de verschillende doelgroepen, al was en is ze er zich ook van bewust dat men het nooit iedereen naar de zin zal kunnen maken.      Zowel op het gebied van de inhoud als op het technische vlak (de organisatie en de presentatie van de informatie) werden wijzigingen aan het boek aangebracht.   2 De hoogste prioriteit wat de inhoudelijke kant van het werk aan de tweede editie betreft, lag bij het verbeteren van fouten en onnauwkeurigheden, het verduidelijken van formuleringen en het bijwerken en aanvullen van de geboden informatie. Waar nodig werden gedeelten van de tekst helemaal herschreven. Pas in tweede instantie kon aan uitbreidingen gedacht worden. Bij dit alles werd uitvoerig gebruik gemaakt van gegevens uit de vakliteratuur, verschenen vóór 1996.      Een belangrijke wijziging ten opzichte van de eerste druk betreft ook het loslaten van het - overigens niet altijd consequent toegepaste - onderscheid tussen de begrippen woordgroep en constituent. Bij de herziening is ervoor gekozen alleen nog te werken met de notie constituent.      Speciale aandacht kreeg het in de ANS gebruikte systeem van labels . Ook op dit punt zijn veranderingen aangebracht. Het door tal van gebruikers als te subtiel ervaren en daardoor in de praktijk te moeilijk hanteerbare terminologische onderscheid dat in de eerste druk gemaakt werd tussen 'geschreven taal' (als verschijningsvorm van de standaardtaal) en 'schrijftaal' (gebruikt als label voor buiten de standaardtaal vallende verschijnselen) enerzijds en tussen 'gesproken taal' (binnen de standaardtaal vallend) en 'spreektaal' (erbuiten vallend) is losgelaten. De genoemde termen komen nog steeds voor, maar geen daarvan heeft in deze druk de waarde van een label: de eerste twee worden als synoniem van elkaar gebruikt, de laatste twee eveneens. In deze druk zijn andere stilistische labels gebruikt, t.w. 'formeel' en 'informeel'. Onder 'formeel' vallen alle vormen en constructies die in de eerste druk van de ANS als 'schrijftaal' of als 'archaïsch' werden gelabeld. In de labeling van deze stijlsoort wordt dus geen tweedeling meer gemaakt. De term 'archaïsch' komt wel nog voor in toelichtingen in de tekst.      Wat de in de ANS beschreven streekgebonden variatie betreft valt allereerst op te merken dat de aanduiding 'regionaal' - als label en in de tekst - anders dan in de eerste druk strikt gereserveerd wordt voor verschijnselen die buiten de standaardtaal vallen. Verder worden de gevallen van streekgebonden variatie op verzoek van gebruikers niet langer alleen maar gesignaleerd, maar wordt daarbij zoveel mogelijk aangegeven om welk gedeelte van het taalgebied het gaat.      In de eerste druk van de ANS werden behalve stijl- en streekgebonden varianten ook groepsgebonden varianten als aparte categorie onderscheiden, waarvoor het label 'vaktaal' gebruikt werd. Het aantal varianten dat vermeld werd, was echter maar heel gering. Ze zijn in deze druk gehandhaafd en er wordt ook vermeld dat ze tot een bepaalde vaktaal behoren, maar labeling is achterwege gelaten.      Om de normatieve bruikbaarheid van de ANS te verhogen zijn op verzoek van tal van gebruikers (en als een gevolg daarvan op wens van de Nederlandse Taalunie) waar dat mogelijk was en nuttig leek redactionele adviezen opgenomen. Dat betekent echter geenszins dat de redactie haar principieel beschrijvende standpunt verlaten heeft.   3 Op het technische vlak lagen de prioriteiten in het verplaatsen van bepaalde tekstgedeelten naar hoofdstukken of paragrafen waar ze beter tot hun recht komen en in het doorzichtiger maken van de structuur van de teksten. Wat dat laatste betreft, er is meer gebruik gemaakt van tussenkopjes en van andere indelingen in de tekst. Daardoor was het mogelijk veel nauwkeuriger te verwijzen met als doel voor de gebruiker het opzoeken te vergemakkelijken. Met het oog op dat laatste werd ook de grootst mogelijke zorg besteed aan het uitbouwen en verfijnen van het register, dat in de eerste druk onvoldoende aan de verwachtingen van de gebruikers bleek te beantwoorden. Ter ondersteuning van de tekst zijn in ruimere mate dan in de eerste druk schema's, tabellen en figuren ingelast.      Dit alles moet de toegankelijkheid mee helpen vergroten. Ook hier kon de redactie gebruik maken van suggesties van ANS-gebruikers.   4 Ondanks al die inspanningen hebben de redacteuren niet de illusie dat de tweede druk in enigerlei opzicht perfect zal zijn, laat staan dat daarmee de 'definitieve' ANS geschreven zou zijn. Het is noodzakelijk om steeds weer resultaten van nieuw wetenschappelijk onderzoek in de ANS te integreren om ervoor te zorgen dat de geboden taalbeschrijving steeds in overeenstemming is met de laatste stand van zaken op het vakgebied. Kortom, het zal duidelijk zijn dat de ANS regelmatig herzien en bijgewerkt zal moeten worden als ze van blijvende waarde wil zijn en een in brede kring erkend gezaghebbend naslagwerk, vergelijkbaar met de genoemde standaardgrammatica's uit de ons omringende taalgebieden .