De bepaling van gevolg
 
[ 20·10·9 ]
 
1 De bepaling van gevolg (consecutieve bepaling) geeft het gevolg van de door het gezegde uitgedrukte werking aan.
     Hiervan te onderscheiden zijn bepalingen van gevolg die in combinatie met een expliciete of impliciete graadaanduiding voorkomen, en bepaling van graadaanduidend gevolg genoemd worden. Voor de behandeling wordt verwezen naar .
 
2 De bepaling van gevolg kan uitgedrukt worden door de volgende taalelementen.

[a]  Voorzetselconstituenten met het voorzetsel tot;
     Voorbeelden:

(1) Tot mijn grote ergernis is Hans niet op komen dagen.
(2) Juffrouw Betsy is tot onze vreugde niet opnieuw tot gouvernante aangesteld.



[b]  Bijzinnen van gevolg (consecutieve bijzinnen);
     Ze worden ingeleid door het voegwoord zodat (zie ook ) of het voornaamwoordelijk bijwoord waardoor, bijv.:

(3) De brand heeft de hele fabriek verwoest, zodat er voorlopig niet gewerkt kan worden.
(4) De brand heeft de hele fabriek verwoest, waardoor de arbeiders tijdelijk werkloos werden.



[c]  Bijzinnen van graadaanduidend gevolg, ingeleid door de voegwoorden dat, om of dan dat, al dan niet in combinatie met een bepaling van graad in de rompzin;
     Voorbeelden (constructies met dan dat zijn minder frequent):

(5) Het kind werd zo zwaar dat hij het bijna niet meer kon dragen.
(6) Het vriest dat het kraakt.
(7) Dat verhaal is te ingewikkeld om (het) in een paar woorden samen te vatten.
(8) Hij was te hoog in de partijhiërarchie gestegen dan dat zijn kiezers nog contact met hem konden krijgen.



 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina