|
|
Voorzetselconstituenten
|
[ 14·6·2 ]
|
| 1 |
Het verschil tussen nabepalingen en complementen in de vorm van een
voorzetselconstituent is niet scherp te trekken. (Vergelijk in dit verband
de hier besproken complementen met de voorzetselbepalingen in
 .) We spreken van complementen als het kernsubstantief een min of meer
vast voorzetsel bij zich heeft. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer het
substantief is afgeleid van een werkwoord dat een vast voorzetsel bij zich
heeft (bijv. (1)), of correleert met een constituent waarbij
het substantief in een min of meer vaste verbinding met het werkwoord
optreedt, bijvoorbeeld de toegang tot naast
toegang hebben tot (zie (2)). Ook kan er
sprake zijn van een min of meer vaste verbinding, zoals in (3)
en (4).
|
(1)
|
een schreeuw om hulp
|
|
(2)
|
de toegang tot de geheimzinnige vallei
|
|
(3)
|
een schot in de roos
|
|
(4)
|
een lot uit de loterij
|
|
|
| 2 |
De plaatsingsmogelijkheden van voorzetselcomplementen komen overeen met die
van voorzetselbepalingen (zie
). De plaats van voorzetselcomplementen is niet altijd erg vast. Ze
kunnen zowel voor als na bijwoordelijke constituenten voorkomen, maar bij
voorkeur ervoor, bijv.:
|
(5a)
|
de bespreking van het milieuprobleem gisteren
|
|
(5b)
|
de bespreking gisteren van het milieuprobleem
|
Ze komen gewoonlijk voor bijstellingen te staan, bijv.:
|
(6)
|
een boek over Diana, de ongelukkige vrouw van prins Charles
|
Als de bijstelling echter een herhaling is (een correctie, een versterking
of een verzwakking), kan die ook voor het voorzetselcomplement komen, bijv.:
|
(7)
|
De opstand, overigens een onzinnige opstand, tegen Spanje (werd
meedogenloos neergeslagen.)
|
Bijzinnen die als nabepaling bij de kern optreden, staan altijd na
voorzetselcomplementen, bijv.:
|
(8)
|
Het boek over Diana, dat pas is verschenen, (is nu al een
bestseller.)
|
|
(9)
|
De bespreking van het milieuprobleem, die vorige maand in
Genève plaatsvond, (krijgt hopelijk spoedig een vervolg.)
|
Wanneer er naast het voorzetselcomplement ook nog een genitief aanwezig is,
komt de genitief er altijd voor te staan, bijv.:
|
(10)
|
de opstand der edelen tegen de koning
|
Komen er naast een voorzetselcomplement ook nog voorzetselbepalingen voor,
dan zijn er twee volgordes mogelijk, hoewel er bij van
-bepalingen een voorkeur is voor de volgorde waarbij de van
-bepaling voorop komt te staan. Vergelijk de onderstaande voorbeelden
waarbij het complement steeds cursief staat gedrukt.
|
(11a)
|
de opstand van de edelen tegen Spanje
|
|
(11b)
|
de opstand tegen Spanje van de edelen
|
|
(12a)
|
het boek van Andrew Morton over Diana
|
|
(12b)
|
het boek over Diana van Andrew Morton
|
Voorzetselcomplementen kunnen net als voorzetselbepalingen ook buiten de
naamwoordelijke constituent voorkomen waartoe ze behoren, bijv.:
|
(14)
|
(Al gauw bleek dat er) een opstand (ontstond) tegen de
onderdrukker.
|
Dit wordt verder in
besproken.
|
|
|
|
