Voorzetseluitdrukkingen
 		 [ 9·3·5 ]
 
Een aantal voorzetseluitdrukkingen zijn de hieronder volgende. Ze zijn telkens van een gebruiksvoorbeeld voorzien. Als er algemeen gebruikelijke afkortingen van de voorzetseluitdrukkingen bestaan, zijn deze tussen haakjes toegevoegd. Wanneer aan het eind van de voorzetseluitdrukking '(van)'voorkomt, betekent dit - tenzij anders vermeld - dat deze uitdrukking dikwijls met een genitiefvorm gecombineerd wordt, welk gebruik meestal tot de formele taal behoort.
     (Voor de 'achtergeplaatste voorzetseluitdrukking' ... ten spijt zie .)
     aan het adres van

(1) Opmerkingen aan het adres van de directeur vielen niet in goede aarde.

aan de hand van

(2) Aan de hand van statistisch materiaal werd zijn hypothese bevestigd.

als gevolg van (zie: ten gevolge van) bij gelegenheid van (zie: ter gelegenheid van)
     bij de gratie (van)

(3) Wij Beatrix, bij de gratie Gods Koningin der Nederlanden (...).

bij manier van (zie: bij wijze van)
     bij monde van

(4) Bij monde van de voorzitter bracht de jubilerende vereniging dank aan het gemeentebestuur.

bij wijze van (minder gebruikelijk: bij manier van)

(5) Je moet het niet zo letterlijk opvatten, het is maar bij wijze van spreken.

buiten medeweten van

(6) Dit alles gebeurde buiten medeweten van hun ouders.

door middel van (d.m.v.)

(7) Door middel van allerlei intriges heeft hij zijn doel weten te bereiken.

door toedoen van

(8) Door toedoen van zijn concurrenten kwam hij voor de kantonrechter.

in antwoord op

(9) In antwoord op uw brief van 17 mei jl. kan ik u het volgende berichten.

in geval van

(10) In geval van nood kunt u het alarmnummer draaien.

in het kader van

(11) In het kader van het duizendjarig bestaan van onze stad zijn er allerlei feestelijkheden.

in het licht van

(12) In het licht van de jongste ontwikkelingen is dit een verstandig besluit.

in naam (van)

(13) In naam der wet, gij zijt mijn gevangene.

in opdracht van

(14) Hij handelde in opdracht van een buitenlandse mogendheid.

in overeenstemming met

(15) Dat je nu ineens niet meegaat, is niet in overeenstemming met onze afspraak.

in overleg met

(16) In overleg met alle betrokken partijen is besloten de vergadering te verdagen.

in plaats van (i.p.v.)

(17) In plaats van 'gewestelijk' gebruiken wij de term 'regionaal'.

in de richting van

(18) De verwijten van het FNV in de richting van de directie waren niet mals.

Het gebruik van de voorzetseluitdrukking in de richting van is niet voor iedereen aanvaardbaar . In bijna alle gevallen kan men deze voorzetseluitdrukking vervangen door een gewoon voorzetsel of een andere voorzetseluitdrukking (in (18) bijvoorbeeld door de voorzetseluitdrukking aan het adres van). Er hoeft op zichzelf echter geen bezwaar tegen gemaakt te worden. Vergelijk ook: richting en naar...toe .
     in ruil voor

(19) In ruil voor de noodzakelijke levensbehoeften boden de stedelingen de boeren vaak zeer waardevolle voorwerpen aan.

in strijd met

(20) In strijd met de gegeven regels worden ook niet-onderwerpsvormen als onderwerp gebruikt.

in tegenstelling tot/met

(21) In tegenstelling tot/met voorgaande jaren gaan de zaken nu redelijk.

in verband met (i.v.m.)

(22) In verband met de ongeregeldheden werd zijn bezoek aan het buitenland afgelast.

in verhouding tot

(23) In verhouding tot dat bankpaleis is ons huis natuurlijk maar klein.

in weerwil van

(24) In weerwil van veel tegenslagen hebben we succes geoogst.

met behoud van

(25) Hij kreeg buitengewoon verlof met behoud van bezoldiging.

met behulp van

(26) Het verzamelde materiaal werd met behulp van een computer statistisch geanalyseerd.

met betrekking tot (m.b.t.)

(27) Met betrekking tot deze zaak kan ik geen nieuwe mededelingen doen.

met gebruikmaking van

(28) Met gebruikmaking van zijn invloed wist hij zijn zwager op die post benoemd te krijgen.

met het oog op

(29) Het feest werd uitgesteld met het oog op vaders gezondheidstoestand.

met inachtneming van

(30) De zaak werd met inachtneming van de nodige discretie afgehandeld.

met ingang van (m.i.v.)

(31) Met ingang van 1 januari a.s. kom ik in Nijmegen te werken.

met medewerking van (m.m.v.)

(32) Het concert werd gegeven door het Wolfgangkwartet, met medewerking van Saskia Speelman, piano.

met medeweten van

(33) Deze giflozingen zijn waarschijnlijk niet met medeweten van de plaatselijke overheid gebeurd.

met toestemming van

(34) Met toestemming van de minister is hij vervroegd met pensioen gegaan.

met uitzondering van (m.u.v.)

(35) Verboden voor gemotoriseerd verkeer met uitzondering van bussen.

na verloop van

(36) Na verloop van enkele weken begon hij weer tekenen van leven te vertonen.

naar aanleiding van (n.a.v.)

(37) Ik wou je nog even iets zeggen naar aanleiding van dat incident van gisteravond.

(al) naargelang (van)

(38) We zullen maar handelen naargelang van de omstandigheden.

Deze uitdrukking kan meestal zowel met als zonder van gebruikt worden.
     naarmate van

(39) Kijkgeld dient betaald te worden naarmate van het aantal bewoners boven achttien jaar.

omwille van (zie: ter wille van) onder aanvoering van

(40) Onder aanvoering van de spits stevende het elftal op de overwinning af.

onder invloed van

(41) Veel misdrijven worden onder invloed van alcohol gepleegd.

onder leiding van (o.l.v.)

(42) Het concert wordt gegeven door het Koninklijk Concertgebouworkest onder leiding van Ricardo Chailly.

onder toezicht van

(43) De cursussen staan onder toezicht van de inspectie voor het schriftelijk onderwijs.

onder verwijzing naar

(44) Onder verwijzing naar artikel 3a van het reglement delen wij u mede dat uw verzoek is afgewezen.

op basis van

(45) Op basis van dit programma lijkt samenwerking met de liberalen niet mogelijk.

op grond van

(46) Het is verboden de mensen te discrimineren op grond van nationaliteit, geslacht, ras of overtuiging.

op het stuk van

(47) Op het stuk van hygiëne deed de directrice geen concessies.

op vertoon van

(48) Toegang tot het casino wordt uitsluitend verleend op vertoon van een deugdelijk legitimatiebewijs.

op verzoek van

(49) Op verzoek van de burgemeester speelde de band nog éénmaal 'Toen wij uit Rotterdam vertrokken'.

op voorspraak van

(50) Op voorspraak van de paus kwam de gevangene vrij.

tegen betaling van

(51) Meer exemplaren zijn bij het secretariaat verkrijgbaar tegen betaling van ƒ 12, 50 per stuk.

ten aanzien van (t.a.v.)

(52) Het debat handelde over het regeringsbeleid ten aanzien van in Nederland verblijvende buitenlanders.

ten bate van

(53) Er werd een collecte gehouden ten bate van missie en zending.

ten bedrage van

(54) Er werd een eis tot schadevergoeding ingediend ten bedrage van ƒ 125000, -.

ten behoeve van (t.b.v.)

(55) Ten behoeve van de nieuwe bewoners zal een informatiestencil worden vervaardigd.

ten gerieve van

(56) Ten gerieve van de badgasten waren er strandstoelen opgesteld.

ten gevolge van (t.g.v.) (= als gevolg van)

(57) Ten gevolge van de langdurige droogte is de oogst mislukt.

ten koste van

(58) Dat overdreven harde werken gaat ten koste van je gezondheid.

ten nadele van

(59) Ik heb niets ten nadele van haar vernomen.

ten opzichte van (t.o.v.)

(60) Ten opzichte van het peil aan het begin van de crisis zijn de consumptieve uitgaven nog nauwelijks gedaald.

ten overstaan van (t.o.v.)

(61) Hij heeft een belofte afgelegd ten overstaan van twee getuigen.

ten tijde van

(62) Hij leefde ten tijde van keizer Augustus.

ten voordele van

(63) Hij deed het alleen maar ten voordele van zichzelf.

ter attentie van (t.a.v.)

(64) (in een adressering: ) Aan de firma Jansen & De Groot; t.a. v. de heer J. Peeters.

ter/ten fine van

(65) Naar aanleiding van het rapport dat mij ter fine van advies werd toegezonden, heb ik de eer u het volgende te berichten.

ter gelegenheid van (= bij gelegenheid van)

(66) Ter gelegenheid van het tiende lustrum werd er een ballon opgelaten.

ter hoogte van

(67) Het schip voer ter hoogte van Terschelling.

ter wille van (= omwille van)

(68) We hebben dit besluit genomen ter wille van de toekomst van onze kinderen.

ter zake van

(69) Ter zake van de nota over het huisvestingsbeleid deelde de minister het volgende mede.

uit hoofde van

(70) Hij was aanwezig uit hoofde van zijn functie.

uit kracht van

(71) Uit kracht van zijn functie woonde hij de zitting bij.

uit naam van

(72) Mag ik u dit uit naam van ons allemaal overhandigen?

van de kant van (= van de zijde van)

(73) Van de kant van de automobilisten werden weinig bezwaren tegen de verlaging van de benzineprijs gehoord.

Opmerking


 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina