Samentrekking bij voorzetselconstituenten
 
[ 27·4·3 ]
 
1 Bij achterwaartse samentrekking in voorzetselconstituenten kan alles wat in het eerste lid op het voorzetsel volgt, weggelaten worden (voorbeelden (1) en (2)), of een gedeelte daarvan ((3) en (4)):

(1) naast (-) (-) (-) in plaats van in het aangegeven doel
(2) ofwel met (-) (-) ofwel zonder absolute scheiding
(3) voor de grote (-) maar door de kleine mensen
(4) liever met de auto (-) (-) (-) dan met het vliegtuig van de directeur

Hierbij valt te vermelden dat de voorzetselconstituenten nabepalingen kunnen zijn in nevengeschikte naamwoordelijke constituenten waarvan kern en elementen in de determinator en/of voorbepalingen niet zijn samengetrokken, en dat ook dan de mogelijkheid tot samentrekking binnen de voorzetselconstituent behouden blijft:

(5) zowel de hoop op (-) (-) (-) als het geloof in een betere toekomst
(6) deviezen voor (-) (-) en overboekingen naar alle landen
(7) de hoop op een betere (-), maar de vrees voor een slechtere toekomst

Bevat de voorzetselconstituent een voorbepaling, dan kan ook het voorzetsel weggelaten worden:

(8) recht (-) (-) (-) of schuin achter de bank


 
2 Bij voorwaartse samentrekking zijn de mogelijkheden binnen de naamwoordelijke constituenten dezelfde als die omschreven in , zij het dat het voorzetsel weggelaten moet worden, wil men ook andere elementen in het tweede (derde enz.) lid kunnen weglaten (zie , [2]). Vergelijk:

(9a) Dit wijst op onderlinge waardering en op onderlinge vriendschap.
(9b) Dit wijst op onderlinge waardering en (-) onderlinge vriendschap.
(9c) Dit wijst op onderlinge waardering en (-) (-) vriendschap.
(9d) Dit wijst op onderlinge waardering en op vriendschap.

(geen weglating van onderlinge)
 
3 Een voorbeeld waarin voorwaartse en achterwaartse samentrekking gecombineerd voorkomen, is:

(10) op het economische (-) en (-) het humanitaire gebied.


 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina