|
|
Andere gevallen
|
[ 21·6·3·3 ]
|
1 |
In de standaardtaal komt het tweede deel van een gesplitst
voornaamwoordelijk bijwoord in de regel vóór alle werkwoordelijke elementen
te staan (zie
). Vooral in
regionaal taalgebruik
kan het echter ook tussen de werkwoordelijke elementen, dus in de tweede
pool staan (in drie- en meerledige werkwoordelijke eindgroepen blijft het
gewoonlijk vóór het zelfstandig werkwoord staan; zie voorbeeld
(2b)). Dit type doorbreking komt algemeen voor in Belgisch
Nederlands. Voorbeelden zijn:
|
(1a)
|
Misschien |zal| Mark er op het laatste moment nog wat aan
|moeten veranderen.|
|
|
(1b)
|
Misschien |zal| Mark er op het laatste moment nog wat |moeten
aan veranderen.|
<regionaal>
|
|
(2a)
|
(Ik vraag mij af) |of| we daar niet beter mee |zouden kunnen
wachten.|
|
|
(2b)
|
(Ik vraag mij af) |of| we daar niet beter |zouden kunnen mee
wachten.|
<regionaal>
|
|
|
2 |
Regionaal
is ook de doorbreking van de werkwoordelijke eindgroep door een voorwerp of
door een bijwoordelijke bepaling, zoals in de volgende (b)
-zinnen:
|
(3a)
|
(Ze vonden) |dat| die afgevaardigden maar Nederlands |moesten
leren.|
|
|
(3b)
|
(Ze vonden) |dat| die afgevaardigden maar |moesten Nederlands
leren.|
<regionaal>
|
|
(4a)
|
(Hij zei) |dat| hij dat op zijn gemak |wilde doen.|
|
|
(4b)
|
(Hij zei) |dat| hij dat |wilde op zijn gemak doen.|
<regionaal>
|
Dergelijke doorbrekingsgevallen komen voor in Belgisch Nederlands, maar ze
zijn minder algemeen dan het onder 1 vermelde type.
|
|
3 |
Voorbeelden van een andersoortige doorbreking zijn de volgende
(b) -zinnen:
|
(5a)
|
(We laten u nog eens zien) |hoe| de spits de bal in het doel
|probeert te krijgen.|
|
|
(5b)
|
(We laten u nog eens zien) |hoe| de spits de bal |probeert in het
doel te krijgen.|
|
|
(6a)
|
(Ik had gehoopt) |dat| Dick dat artikel intussen aan de redactie
|had proberen door te sturen.|
|
|
(6b)
|
(Ik had gehoopt) |dat| Dick dat artikel intussen |had proberen aan de
redactie |door te sturen.|
|
|
(7a)
|
(Ik had gehoopt) |dat| Dick dat artikel intussen aan de redactie
|had geprobeerd door te sturen.|
|
|
(7b)
|
(Ik had gehoopt) |dat| Dick dat artikel intussen |had geprobeerd aan
de redactie door te sturen.|
|
De precieze status van dit soort (niet typisch geografisch gebonden)
gevallen is niet helemaal duidelijk: er lijkt in de (b)
-zinnen sprake te zijn van een constructie die het midden houdt tussen
groepsvormend (of quasi-groepsvormend; zie (7)) en
niet-groepsvormend gebruik van proberen. Op het eerste wijst
de plaatsing voor alle werkwoordsvormen van het lijdend voorwerp
(de bal, respectievelijk dat artikel
samen met de bepaling intussen), op het tweede de plaatsing na
probeert/proberen/geprobeerd van de bijwoordelijke bepaling
in het doel, respectievelijk het indirect object
aan de redactie. Vergelijk
.
|
|
|
|