|
|
Plaatsingsmogelijkheden in de absolute met-constructie
|
[ 17·5·3 ]
|
|
Binnen de absolute met-constructie kunnen de elementen die op
met volgen, dus de naamwoordelijke constituent en het andere
element, in sommige gevallen van plaats wisselen, tenminste als dat andere
element een voorzetselconstituent of een naamwoordelijke constituent
ingeleid door als is. Vergelijk: met +
naamwoordelijke constituent + ander element:
|
(1a)
|
met dat zware gewicht op zijn rug
|
|
(2a)
|
met een computer als onderwijzer
|
|
(3a)
|
met de hond in huis
|
met + ander element + naamwoordelijke constituent:
|
(1b)
|
met op zijn rug dat zware gewicht
|
|
(2b)
|
met als onderwijzer een computer
|
|
(3b)
|
met in huis de hond
<<uitgesloten>>
|
Hier gelden dezelfde plaatsingsmogelijkheden als in de parallelle
deelwoordconstructies (vergelijk (4) met (1)
en (6) met (3)) en de ermee corresponderende
zinnen (vergelijk (5) met (1) en
(7) met (3)):
|
(4a)
|
Dat zware gewicht op zijn rug hebbend (...)
|
|
(4b)
|
Op zijn rug dat zware gewicht hebbend (...)
|
|
(5a)
|
Albert had een zwaar gewicht op zijn rug.
|
|
(5b)
|
Albert had op zijn rug een zwaar gewicht.
|
|
(6a)
|
De hond in huis hebbend (...)
|
|
(6b)
|
In huis de hond hebbend (...)
<<uitgesloten>>
|
|
(7a)
|
We hadden de hond in huis.
|
|
(7b)
|
We hadden in huis de hond.
<<uitgesloten>>
|
Wanneer het andere element in de absolute met -constructie
geen voorzetselconstituent is, zijn de mogelijkheden voor een andere
volgorde niet of nauwelijks aanwezig. Vergelijk:
|
(8a)
|
Met de poes ziek (...)
|
|
(8b)
|
Met ziek de poes (...)
<<uitgesloten>>
|
|
(9a)
|
Met de vos gevangen (...)
|
|
(9b)
|
Met gevangen de vos (...)
<<uitgesloten>>
|
Opmerking 1
|
De dubbele plaatsingsmogelijkheid is ook niet aanwezig - ook al is het
andere element een voorzetselconstituent - wanneer de absolute
met -constructie gerelateerd moet worden aan een zin waarin
het werkwoord en het andere element uit de absolute met
-constructie een min of meer vaste verbinding vormen. Vergelijk:
|
(ia)
|
Met Einstein voor ogen (...)
|
|
(ib)
|
Met voor ogen Einstein (...)
<<uitgesloten>>
|
|
(iia)
|
Met de kippen op stok (...)
|
|
(iib)
|
Met op stok de kippen (...)
<<uitgesloten>>
|
|
|
Opmerking 2
|
Plaatsing van enig deel van een absolute met -constructie
buiten de constructie is, op de hieronder besproken uitzondering na,
onmogelijk. Vergelijk (ib) en (ic) met
(ia) - het liggende streepje geeft een lege plaats in de
absolute met-constructie aan -:
|
(ia)
|
Met Jordje op school (is het leeg in huis.)
|
|
(ib)
|
Jordje met - op school (is het leeg in huis.)
<<uitgesloten>>
|
|
(ic)
|
Op school met Jordje - (is het leeg in huis.)
<<uitgesloten>>
|
|
|
|
|
|
|