|
Met behulp van het achtervoegsel -matig worden van
substantieven adjectieven afgeleid als:
doelmatig,
instinctmatig,
kunstmatig,
plichtmatig,
schriftmatig,
die als ingeburgerd gelden. Andere, zoals
planmatig (in:
een planmatige economie
),
toneelmatig en
fabriek(s)matig, respectievelijk in:
|
(16)
|
Enkele scènes in die film maken een erg toneelmatige indruk.
|
|
(17)
|
De tentoonstelling laat zien hoe de katholieke vroomheid van de laatste
honderd jaar fabrieksmatig vorm kreeg.
|
worden door sommigen als onnederlands ervaren.
In deze afleidingen ligt het accent op de eerste lettergreep van het
achtervoegsel. De betekenis van dergelijke afleidingen is gewoonlijk
'volgens, overeenkomstig, in overeenstemming met -' (bijv.
de rechtmatige eigenaar
), soms 'op de wijze van, als -' (bijv.
een schetsmatige opzet
).
Aan de hierboven gegeven reeks kunnen, al dan niet onder invloed van het
Duits, in beperkte mate nieuwe woorden toegevoegd worden. De nieuwvormingen
krijgen gewoonlijk een tussenklank
-s- als het grondwoord op gesproken p,
t, k, f, ch,
r, of l eindigt, bijv.
beleidsmatig,
getalsmatig,
gevoelsmatig, maar vergelijk
cijfermatig met
bestuursmatig.
Niet iedereen echter acht dergelijke nieuwe woorden even acceptabel
, vergelijk bijv. gevallen als:
|
(18)
|
Hiermee wilde hij bedrijfsmatig panden verwerven om zo tot een
risicospreiding van het vermogen te komen.
|
|
(19)
|
Het is gebruik in de luchtvaartwereld dat maatschappijen
verdragsmatig afgesproken vluchtschema's ongestoord uitvoeren.
|
|
(20)
|
Is muziek maken voor jou een beroepsmatige bezigheid? (=
'bezigheid uit hoofde van je beroep')
|
Opmerking 6
|
Woorden als
regelmatig en
middelmatig kunnen beschouwd worden als afleidingen van
respectievelijk
regelmaat en
middelmaat.
|
|
|
|
