Eindgroepen met vier of meer werkwoorden
 
[ 18·5·7·3·iv ]
 
Aangezien het voltooid en het passief deelwoord in de eindgroep vrij plaatsbaar zijn, kan herkozen in (1) in principe op iedere plaats na voorzitter staan:

(1) Ik denk dat hij wel bij iedere bestuurswisseling tot voorzitter herkozen zou hebben willen blijven worden.

Dit is uiteraard een theoretisch voorbeeld. In de praktijk zal een eindgroep met een deelwoord zelden of nooit uit meer dan vier werkwoorden bestaan. Voorbeelden met vier werkwoorden in de eindgroep zijn:

(2a) Als hij geluierd zou blijken te hebben (had hij zeker straf gekregen).
(2b) Als hij zou blijken te hebben geluierd (had hij zeker straf gekregen).
(2c) Als hij zou geluierd blijken te hebben (had hij zeker straf gekregen).
(2d) Als hij zou blijken geluierd te hebben (had hij zeker straf gekregen).
(3a) De kans is groot dat de werkzaamheden gestaakt zullen moeten worden.
(3b) De kans is groot dat de werkzaamheden zullen moeten worden gestaakt.
(3c) De kans is groot dat de werkzaamheden zullen gestaakt moeten worden.
(3d) De kans is groot dat de werkzaamheden zullen moeten gestaakt worden.
(4a) Ze betoogden dat die ijver meer aangemoedigd zou moeten worden.
(4b) Ze betoogden dat die ijver meer zou moeten worden aangemoedigd.
(4c) Ze betoogden dat die ijver meer zou aangemoedigd moeten worden.
(4d) Ze betoogden dat die ijver meer zou moeten aangemoedigd worden.

Geen van de plaatsingsmogelijkheden is in de standaardtaal volstrekt uitgesloten, maar alleen de (a) - en de (b) -volgorde, dus die met het deelwoord aan het begin of aan het eind van de eindgroep, zijn algemeen gangbaar. De frequentie waarmee de (c) - en (d) -volgordes gebruikt worden, is in de verschillende delen van het taalgebied niet hetzelfde.
     Tussenplaatsing zoals in de (d) -varianten is vooral in België gebruikelijk. Wat de keuze tussen voorop- en achteropplaatsing betreft kunnen de onder ii 1 vermelde ritmische factoren een rol spelen (vergelijk in dit verband zin (3) met een niet-samengesteld werkwoord en zin (4) waarin het deelwoord een scheidbaar werkwoord is). Achteropplaatsing komt met name in journalistiek taalgebruik voor.
 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina