Acroniemen
 
[ 12·3·2·8·i ]
 
Een veel gebruikt procédé ter vorming van substantieven is de toepassing van afkortingen: initiaalwoorden, letterwoorden en combinaties daarvan. Als overkoepelende naam voor dergelijke substantieven wordt acroniemen gebruikt. Hier worden drie types besproken.

[1]  Initiaalwoorden bestaan uit de initialen van twee of meer woorden of woorddelen, waarbij uitsluitend de namen van de letters worden uitgesproken, bijv. n.v. (naamloze vennootschap), b.h. (bustehouder), U.B. (universiteitsbibliotheek) . Ze hebben dezelfde morfologische mogelijkheden als andere substantieven, bijv. n.v.'s, b.h.'tje , maar voor de keuze van het lidwoord fungeert het afgekorte substantief dat hoofd is: de n.v. (vanwege de vennootschap), de PvdA (vanwege de Partij van de Arbeid), het OM (vanwege het Openbaar Ministerie), de AOW (vanwege de Algemene Ouderdoms-Wet), de VRT (vanwege de Vlaamse Radio en Televisie) .

[2]  Letterwoorden bestaan uit initialen van afgekorte woorden, die (gecombineerd tot lettergrepen) tezamen als één nieuw woord worden uitgesproken, bijv. CARA (Chronische Aspecifieke Respiratoire Aandoeningen), RIAGG (Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg) . De functie van het (oorspronkelijke) hoofd is hier niet altijd meer aanwezig: men spreekt bijv. van het RIAGG (in weerwil van het lidwoord bij instelling) en CARA is een bedreiging voor de volksgezondheid (terwijl de laatste A teruggaat op Aandoeningen en dus een persoonsvorm in het meervoud zou doen verwachten). In andere gevallen congrueert het lidwoord wel met het (oorspronkelijke) hoofd van het letterwoord, bijv. het BLOSO (het Bestuur voor Lichamelijke Opvoeding, Sport en Openluchtleven).

[3]  Een derde type bestaat uit delen (meestal begindelen) van woorden, die tot een nieuw woord samengevoegd worden. Die delen kunnen uit één of meer letters bestaan, maar ze hoeven niet volledige lettergrepen van de afgekorte woorden te omvatten. Voorbeelden zijn:

doka (donkere kamer)
     hafabra (harmonie + fanfare + bra ssband-muziek)
     horeca (hotel + restaurant + café)
     minco (minderwaardigheidscomplex)
     sofi-nummer (sociaal-fiscaal nummer)
     tehatex (tekenen + handvaardigheid + textiele werkvormen)
     trafo (transformator)
     vlizotrap (vliering + zolder-trap)



 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina