Adposities zonder complement als bepaling van plaats
- De (locatieve) partikels binnen, buiten, boven, beneden, voor, achter en
rondom kunnen als bijwoordelijke bepaling van plaats gebruikt worden.
Zie #REF#par. 9.6.1#REF### voor een bespreking van het partikel
halverwege.
- Bijvoorbeeld: (1)
- a. Binnen gloeide de kachel.
- b. Het is buiten ruim dertig graden.
- c. Boven slapen de oudere kinderen, en beneden de kleuters.
- d. Achter is de beenruimte beperkt in onze nieuwe auto.
- e. Ze blijven dicht bij elkaar in de buurt, want rondom is het aardedonker.
- De (cursieve) bijwoordelijke bepalingen in (1) kunnen eventueel ook weggelaten worden; een zin als Het is ruim dertig graden bevat minder gedetailleerde informatie als de zin in (1b), maar is wel ‘correct’.
- Soms kan men de adpositie die fungeert als bijwoordelijke bepaling niet
weglaten; men spreekt dan van een verplichte bijwoordelijke bepaling van
plaats
- Bijvoorbeeld: (2)
- a. Iedereen was binnen.
- b. De tafels en stoelen staan buiten.
- Ook samengestelde adposities zonder complement kunnen als bijwoordelijke
bepaling van plaats fungeren: het gaat om combinaties van achter-, voor-,
boven-, onder- en -aan, -in en -op, en de vormen binnenin en buitenop.
- Bijvoorbeeld: (3)
- a. Dit is een heuse gezinswagen. Achterin zijn er maar liefst 7 zitplaatsen.
- b. Leon fietste en ik zat achterop.
- c. Helemaal vooraan rijden twee groene jeeps.
- d. Bovenaan staat een link naar een Twitteraccount.
- e. Alle koekjes waren op en onderin lagen enkel nog kruimels.
- f. Het kindersurprise ei belooft buitenop dat binnenin een prinsessenfiguurtje zit.
- Daarnaast zijn er ook samengestelde adposities zonder complement die als
bepaling van richting fungeren, meer bepaald combinaties met -langs (nl.
achterlangs, voorlangs, onderlangs, bovenlangs).
- Bijvoorbeeld: (4)
- a. Een enorm vrachtschip passeert achterlangs.
- b. Het koude water stroomt onderlangs terug naar de collector, waar het opnieuw verwarmd wordt.
Verder lezen
Literatuur
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 3.0 |