Aard van de leden
 
[ 25·13·2·2·2 ]
 
a Zelfstandige zinnen (met voor-pv) worden vaak gecombineerd zonder dat daarbij van een expliciet verbindingsmiddel gebruik wordt gemaakt. Vooral in de geschreven taal wordt overmatig gebruik van voegwoorden vermeden. Voorbeelden:

(1) (Eindelijk trouwde hij met de prinses.) De vreugde was algemeen, oud en jong juichte, er was een week lang feest.
(2) Op de Helicon troonde Apollo temidden van de Negen Muzen, in het Hellegat huisde Hel, in de Smisse smeedden de Cyclopen hun bliksems.

De inhoud van een reeks zinnen kan in een volgende zin samenvattend of concluderend hernomen worden, bijv.:

(3) Hij at, hij dronk, hij sliep. (Kortom, hij leidde een dierlijk bestaan.)
(4) Febronie kookt voor meneer, ze wast, ze boent, ze verstelt... (Alles doet ze voor die kwal.)
(5) Was het toeval? Was het bestiering? (Het was in elk geval een raadsel.)


 
b Ook zinnen met achter-pv kunnen op deze wijze verbonden worden. Tweeledige nevenschikking binnen een zinsdeel of zinsdeelstuk is alleen mogelijk bij samentrekking van ten minste de gemeenschappelijke inleidende woorden en onderwerpen; meerledige nevenschikking kent die beperking niet. Vergelijk:

(6a) (Zij beweerde) dat hij soms heel knap (-), (-) soms heel stom lijkt.
(6b) (Zij beweerde) dat hij soms heel knap lijkt, dat hij soms heel stom lijkt.   <<uitgesloten>>
(6c) (Zij beweerde) dat hij soms heel knap lijkt, dat hij soms heel stom lijkt, dat hij kortom een heel wisselende indruk maakt op mensen.

Nevenschikking van zinnen met achter-pv als zinsdelen of zinsdeelstukken is aan dezelfde beperkingen onderworpen als de nevenschikking van constituenten. Mogelijk is bijv. een reeks bijzinnen als:

(7a) Omdat hij bekwaam is, omdat hij jong is, omdat hij oprecht is, omdat hij energiek is, (daarom zult u op Dries Draeck stemmen.)

Hier is ook samentrekking mogelijk, eventueel gedeeltelijk:

(7b) Omdat hij bekwaam is, (-) jong is, (-) oprecht is, (-) energiek is, (daarom zult u op Dries Draeck stemmen.)
(7c) Omdat hij bekwaam (-), (-) jong (-), (-) oprecht (-), (-) energiek is, (daarom zult u op Dries Draeck stemmen.)


 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina