|
|
Betekenis en gebruik
|
[ 25·3·1 ]
|
|
Het voegwoord noch, dat vooral in
geschreven taal
voorkomt, wordt gebruikt om een ontkennende
aaneenschakeling uit te drukken: het schakelt de leden van de
nevenschikking aan elkaar (zoals het gewone aaneenschakelende
en), terwijl het tevens fungeert als negatie-element, met
ofwel alle leden onder zijn bereik (zie (1) t/m
(4)), ofwel - als de voorafgaande leden al ontkend zijn -
alleen de op noch volgende leden (zie (5) en
(6)).
De zin:
|
(1a)
|
Hij had tijd noch lust.
|
betekent dus:
|
(1b)
|
Hij had geen tijd en geen lust.
|
Andere voorbeelden:
|
(2)
|
Deze noch gene naam werd genoemd.
|
|
(3)
|
Geld noch brieven waren bij haar veilig.
|
|
(4)
|
Hij schrok van haar noch van haar behuizing.
|
|
(5)
|
De koopman kon niet meer lachen, noch kon de dief nog rustig slapen.
|
|
(6)
|
Waarom hoor ik de gamlang niet, die blijdschap spreekt met koperen
mond, noch het gestamp der padie uwer dochters?
|
Vaste combinaties met noch zijn onder meer:
|
(7)
|
kind noch kraai (hebben)
|
|
(8)
|
geld noch goed (hebben)
|
|
(9)
|
heg noch steg (weten)
|
|
(10)
|
vlees noch vis (zijn).
|
|
|
|
|