Noodzakelijk emotionele tussenwerpsels
 
[ 11·2·2·2·iii ]
 
1 Hieronder volgt eerst een lijst van veel gebruikte tussenwerpsels, die gerangschikt zijn volgens de emoties waarmee ze gepaard gaan:

·   pijn: au, ai ;

·   koude: brr, hu ;

·   warmte: pf, oef ;

·   genot: mm, a, o ;

·   verlichting: oef, goddank, hèhè ;

·   verbazing, verwondering, verrassing: o, olala, hoho, , jonge, sjonge, tsjonge, asjemenou, nee maar, toe maar ; verder krachttermen en dergelijke (zie onder 2);

·   herkenning, vervulling van een verwachting: a, ha, aha ;

·   vreugde: a, o, hoera, joepie ;

·   spot, ironie: ph, pf ;

·   medelijden: ach, och, ocharme, ochot ;

·   verdriet, zorg: ach, och ; verder krachttermen en dergelijke (zie 2);

·   afkeer, tegenzin: bah, shit ; verder krachttermen en dergelijke (zie 2);

·   ontgoocheling: helaas, ochot, ; verder krachttermen en dergelijke (zie 2);

·   gelatenheid: enfin, afijn

 
2 Enkele tussenwerpsels, zoals (h)a, (h)o, ach, och en nou, hebben een weinig gespecialiseerde functie: welke emotie bedoeld wordt, moet blijken uit de intonatie en uit context en/of situatie. Dit geldt ook voor krachttermen, (bastaard) vloeken en verwensingen, die veelal de hierboven in 1 aangeduide emoties uitdrukken, maar soms ook andere, zoals vreugde, genot enz. Voorbeelden:

·   Krachttermen: deksels, donders; hemel, hemeltje(lief), lieve hemel , enz.; heremijntijd, jezus, jezus-christus (vervormingen: jasses, jakkes, ajasses, ajakkes, jee, jeetje, jeminee ); god, godstamebij, godallemachtig (vervormingen: chot, chut, gut, gunst, grutjes, gommenikkie, gossie, gossiemijne );

·   (Bastaard)vloeken: godverdomme, snotverdomme, gadverdamme, getverderrie, goddomme, verdomme, verdorie, jandorie, potdorie, (non)de(d)ju; sapperloot, sapperdekriek (of, met sakker- in plaats van sapper-: sakkerju, sakkernondeju );

·   Verwensingen (als louter emotionele uitroepen): barst, stik, val dood, verrek .

 
vorige pagina De voor dit onderdeel gebruikte literatuur volgende pagina